Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 18.11.2009 r. w sprawie zakresu i szczegółowych zasad wyznaczania całkowitego wymogu kapitałowego, w tym wymogów kapitałowych, dla domów maklerskich oraz określenia maksymalnej wysokości kredytów, pożyczek i wyemitowanych dłużnych papierów wartościowych w stosunku do kapitałów*)
o przepisie
art./§
aktu prawnego
pełną treść
widoczną część
powiązane
powiązane
Na podstawie art. 94 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (Dz. U. z 2010 r. nr 211, poz. 1384, z późn. zm.) zarządza się, co następuje:
§ 1. Rozporządzenie określa zakres i szczegółowe zasady wyznaczania całkowitego wymogu kapitałowego, w tym wymogów kapitałowych, dla domów maklerskich, z wyłączeniem domów maklerskich, które nie prowadzą działalności, o której mowa w art. 69 ust. 2 pkt 2-4, 6-8 lub ust. 4 pkt 1 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi, oraz określania maksymalnej wysokości kredytów, pożyczek udzielonych domom maklerskim i wyemitowanych dłużnych papierów wartościowych w stosunku do kapitałów dla domów maklerskich, w tym warunki i sposób:
1) wyznaczania całkowitego wymogu kapitałowego metodą uwzględniającą wymóg kapitałowy z tytułu kosztów stałych;
2) wyznaczania całkowitego wymogu kapitałowego metodą uwzględniającą współczynnik przejścia;
3) stosowania przy wyznaczaniu wymogów kapitałowych współczynników, metod, ocen i innych rozwiązań, o których mowa w art. 105, 105a, 105c i 105d ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi, wymagających zgody Komisji, a także przypadki, w których nie jest wymagana zgoda Komisji na ich stosowanie.
§ 2. 1. Ilekroć w rozporządzeniu jest mowa o:
1) ustawie - rozumie się przez to ustawę z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi;
2) ustawie o rachunkowości - rozumie się przez to ustawę z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (Dz. U. z 2013 r. poz. 330 i 613);
3) ustawie Prawo bankowe - rozumie się przez to ustawę z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Prawo bankowe (Dz. U. z 2012 r. poz. 1376, z późn. zm.);
4) ustawie o giełdach towarowych - rozumie się przez to ustawę z dnia 26 października 2000 r. o giełdach towarowych (Dz. U. z 2010 r. nr 48, poz. 284, z późn. zm.);
5) parametrze cenowym - rozumie się przez to cenę lub inny niż cena wskaźnik wartości danego instrumentu bazowego, w tym w szczególności stopę procentową oraz kurs waluty i indeks giełdowy;
6) dniu zapadalności pozycji pierwotnej instrumentu bazowego - rozumie się przez to ostatni dzień, w którym zgodnie z umową powinna nastąpić realizacja wszystkich zobowiązań związanych z daną pozycją pierwotną instrumentu bazowego;
7) dniu sprawozdawczym - rozumie się przez to dzień, na który dokonuje się obliczenia całkowitego wymogu kapitałowego;
8) wartości godziwej - rozumie się przez to wartość, o której mowa w art. 28 ust. 6 ustawy o rachunkowości;
9) uznanej firmie inwestycyjnej z państw trzecich - rozumie się przez to podmiot z siedzibą na terytorium państwa niebędącego państwem członkowskim, który prowadzi działalność maklerską w tym państwie i który podlega regulacjom ostrożnościowym co najmniej tak restrykcyjnym, jak podmioty prowadzące taką działalność w państwie członkowskim;
10) współczynniku delta - rozumie się przez to iloraz spodziewanej zmiany ceny opcji do implikującej tę zmianę dowolnie małej zmiany ceny instrumentu bazowego będącego przedmiotem tej opcji;
11) ekwiwalencie delta - rozumie się przez to wartość nominalną instrumentów bazowych do otrzymania albo instrumentów bazowych do dostarczenia będących przedmiotem danej opcji, pomnożoną przez odpowiedni współczynnik delta;
12) operacjach finansowania zapasów - rozumie się przez to operacje dotyczące zapasów towarów, w których koszt finansowania tych zapasów został ustalony w odniesieniu do daty transakcji terminowej;
13) dominującej firmie inwestycyjnej w Rzeczypospolitej Polskiej - rozumie się przez to firmę inwestycyjną dominującą w państwie członkowskim z siedzibą na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
14) ryzyku rozmycia - rozumie się przez to ryzyko zmniejszenia kwoty nabytych wierzytelności poprzez pożyczki gotówkowe lub bezgotówkowe udzielane dłużnikowi;
15) przedsiębiorstwie usług pomocniczych - rozumie się przez to podmiot, którego podstawowa działalność ma charakter pomocniczy w stosunku do podstawowej działalności domu maklerskiego, w szczególności polega ona na zarządzaniu powierzonym majątkiem lub świadczeniu usług w zakresie przetwarzania danych;
16) właściwych władzach nadzorczych - rozumie się przez to władze uprawnione na mocy obowiązujących przepisów do sprawowania nadzoru nad podmiotami na rynku finansowym;
17) transakcji repo - rozumie się przez to umowę, w ramach której jedna ze stron zobowiązuje się wobec drugiej strony do przeniesienia praw majątkowych lub towarów, a druga strona zobowiązuje się do zwrotu takich samych praw majątkowych lub towarów;
18) Komisji - rozumie się przez to Komisję Nadzoru Finansowego;
19) istotnym pogorszeniu sytuacji finansowej domu maklerskiego - rozumie się przez to wystąpienie straty brutto lub utrzymywanie kapitałów nadzorowanych na poziomie niższym niż całkowity wymóg kapitałowy i kapitał wewnętrzny.
2. Użyte w rozporządzeniu skróty oznaczają:
1) CCF - współczynnik konwersji kredytowej;
2) EAD - ekspozycję w chwili niewykonania zobowiązania;
3) ECAI - zewnętrzną instytucję oceny wiarygodności kredytowej;
4) EL - oczekiwaną stratę;
5) LGD - stratę z tytułu niewykonania zobowiązania;
6) PD - prawdopodobieństwo niewykonania zobowiązania;
7) M - termin zapadalności.
§ 3. 1. Wymogi kapitałowe z tytułu poszczególnych rodzajów ryzyka obejmują łączny wymóg kapitałowy z tytułu:
1) ryzyka rynkowego obejmującego:
a) łączny wymóg z tytułu ryzyka pozycji obliczony w sposób określony w załączniku nr 3 do rozporządzenia, w tym:
- łączny wymóg kapitałowy z tytułu ryzyka cen instrumentów kapitałowych,
- łączny wymóg kapitałowy z tytułu ryzyka cen towarów,
- łączny wymóg kapitałowy z tytułu ryzyka szczególnego cen instrumentów dłużnych,
- łączny wymóg kapitałowy z tytułu ryzyka ogólnego stóp procentowych,
- łączny wymóg kapitałowy z tytułu ryzyka cen tytułów uczestnictwa w instytucjach wspólnego inwestowania,
b) łączny wymóg kapitałowy z tytułu ryzyka walutowego - obliczony w sposób określony w załączniku nr 4 do rozporządzenia;
2) ryzyka rozliczenia, dostawy oraz ryzyka kredytowego kontrahenta - obliczony w sposób określony w załączniku nr 5 do rozporządzenia;
3) ryzyka kredytowego - obliczony w sposób określony w załącznikach nr 6-9 do rozporządzenia;
4) ryzyka operacyjnego - obliczony w sposób określony w załączniku nr 11 do rozporządzenia;
5) przekroczenia limitu koncentracji zaangażowania i limitu dużych zaangażowań - obliczony w sposób określony w załączniku nr 10 do rozporządzenia.
2. Całkowity wymóg kapitałowy jest sumą wymogów kapitałowych obliczonych z tytułu poszczególnych rodzajów ryzyka związanego ze skalą prowadzonej przez dom maklerski działalności i obejmuje, z zastrzeżeniem ust. 3, 4 i 6:
1) wymogi kapitałowe, o których mowa w ust. 1 - w przypadku domów maklerskich, których skala prowadzonej działalności, ustalona w sposób określony w § 7 ust. 1, jest znacząca;
2) wymogi kapitałowe, o których mowa w ust. 1 pkt 1 lit. a tiret drugie i lit. b oraz pkt 3-5 - w przypadku domów maklerskich, których skala prowadzonej działalności, ustalona w sposób określony w § 7 ust. 8, jest nieznacząca.
3. Całkowity wymóg kapitałowy domu maklerskiego, który nie posiada zezwolenia na prowadzenie działalności maklerskiej, o której mowa w art. 69 ust. 2 pkt 3 i 7 ustawy, może być obliczany, po uprzednim zawiadomieniu Komisji, jako większa z następujących wielkości:
1) wymóg kapitałowy, o którym mowa w ust. 2 pkt 1 lub 2, z wyłączeniem wymogu kapitałowego, o którym mowa w ust. 1 pkt 4;
2) wymóg kapitałowy z tytułu kosztów stałych obliczony w sposób określony w załączniku nr 14 do rozporządzenia.
4. Dom maklerski, który jest obowiązany posiadać kapitał założycielski, zgodnie z art. 98 ust. 3 ustawy, w przypadku gdy:
1) dom maklerski zawiera transakcje na własny rachunek wyłącznie w celu:
a) realizacji czynności maklerskiej, o której mowa w art. 69 ust. 2 pkt 2 ustawy, lub
b) uzyskania dostępu do systemu rozliczeniowego lub rozrachunkowego, lub uznanej giełdy w rozumieniu § 10 ust. 2 załącznika nr 3 do rozporządzenia, realizując czynności, o których mowa w art. 69 ust. 2 pkt 1 lub 2 ustawy, lub
2) dom maklerski:
a) nie przechowuje środków pieniężnych ani instrumentów finansowych klientów,
b) prowadzi wyłącznie działalność, o której mowa w art. 69 ust. 2 pkt 3 ustawy,
c) nie świadczy usług klientom zewnętrznym, którzy nie stanowią podmiotów powiązanych w rozumieniu art. 3 ust. 1 pkt 43 ustawy o rachunkowości, oraz
d) którego transakcje są rozliczane przez izbę rozliczeniową i gwarantowane przez tę izbę, w szczególności przy pomocy funduszu, o którym mowa w art. 65 ust. 1 oraz art. 68d ust. 1 ustawy
- może, po uzyskaniu zgody, o której mowa w art. 98a ust. 4 ustawy, obliczać całkowity wymóg kapitałowy jako sumę wymogów kapitałowych określonych w ust. 3.
5. Obliczanie całkowitego wymogu kapitałowego zgodnie z ust. 3, 4 lub 6 nie zwalnia domu maklerskiego z obowiązku stosowania § 2 załącznika nr 11 do rozporządzenia.
6. Za zgodą, o której mowa w art. 98a ust. 5 ustawy, dom maklerski, który nie spełnia kryteriów wymaganych do obliczania wymogów kapitałowych w sposób wskazany w ust. 3 lub 4 oraz:
1) suma kwot operacji zaliczonych do portfela handlowego domu maklerskiego nie przekroczyła równowartości w złotych 50.000.000 euro,
2) liczba osób pełniących funkcje zarządcze lub kierownicze w domu maklerskim, o których mowa w ust. 8, w ostatnim roku obrotowym nie przekroczyła 100,
3) dom maklerski prowadził działalność maklerską przed wejściem w życie niniejszego rozporządzenia
- określa całkowity wymóg kapitałowy w sposób określony w ust. 2 pkt 1 lub 2, przy czym, jeżeli wymóg kapitałowy, o którym mowa w ust. 1 pkt 4, jest wyższy od iloczynu współczynnika przejścia, o którym mowa w § 24, oraz wymogu kapitałowego określonego zgodnie z ust. 3, do obliczeń, o których mowa w ust. 2, wymóg kapitałowy z tytułu ryzyka operacyjnego zostaje zastąpiony tym niższym wymogiem.
7. Dom maklerski we wniosku o udzielenie zgody, o której mowa w art. 98a ust. 4 i 5 ustawy zawiera informacje i dokumenty świadczące o spełnieniu kryteriów wymaganych do udzielenia zgody, o których mowa w ust. 4 i 6.
8. Do osób pełniących funkcje zarządcze lub kierownicze zalicza się:
1) osoby wchodzące w skład statutowych organów domu maklerskiego, a w przypadku domu maklerskiego prowadzonego w formie spółki osobowej również wspólnika lub komplementariusza;
2) osoby pełniące funkcje kierownicze;
3) pracowników pełniących funkcje związane bezpośrednio lub pośrednio z operacjami powodującymi powstawanie pozycji zaliczanych do portfela handlowego, w tym pracowników, których funkcje dotyczą sprzedaży, zarządzania ryzykiem i badania zgodności działania domu maklerskiego z przepisami prawa.
§ 4. 1. Dom maklerski oblicza całkowity wymóg kapitałowy na koniec każdego dnia roboczego - według stanu na poprzedni dzień roboczy i porównuje tak obliczoną wielkość z poziomem nadzorowanych kapitałów.
2. Poziom kapitałów nadzorowanych ustalony niezależnie od skali prowadzonej działalności, w sposób określony w § 1 ust. 2 załącznika nr 12 do rozporządzenia, nie może być niższy niż wymagana wysokość kapitału założycielskiego na prowadzenie działalności maklerskiej określona w art. 98 ustawy.
§ 5. 1. Wymogi kapitałowe z tytułu ryzyka rynkowego oblicza się na podstawie pozycji pierwotnych w instrumentach bazowych, określających rodzaje i wielkość ryzyka obciążającego poszczególne operacje nierozliczone na koniec dnia, wyznaczonych zgodnie z ogólnymi zasadami określonymi w rozdziale 1 załącznika nr 2 do rozporządzenia oraz z uwzględnieniem zasad szczegółowych określonych w rozdziale 2 załącznika nr 2 do rozporządzenia oraz w załącznikach nr 3 i 4 do rozporządzenia.
2. Wykaz operacji zaliczonych do portfela handlowego określa rozdział 3 załącznika nr 2 do rozporządzenia.
§ 6. 1. Do obliczania wymogów kapitałowych, o których mowa w § 3 ust. 1 pkt 1, można stosować metodę wartości zagrożonej określoną w załączniku nr 13 do rozporządzenia, z zastrzeżeniem ust. 2 i 3.
2. Dom maklerski może stosować metodę wartości zagrożonej, pod warunkiem że:
1) wystąpi z wnioskiem, o którym mowa w art. 105 ust. 1 pkt 4 ustawy, i uzyska zgodę na jej stosowanie;
2) ustalona na dzień przedłożenia wniosku, o którym mowa w art. 105 ust. 1 pkt 4 ustawy, na podstawie weryfikacji historycznej określonej w § 14 załącznika nr 13 do rozporządzenia, liczba dni spośród ostatnich 250 dni roboczych bezpośrednio poprzedzających dzień obliczenia, w których dzienna strata rynkowa na pozycjach pierwotnych objętych metodą wartości zagrożonej przekroczyła wartość zagrożoną wyznaczoną na dany dzień roboczy - nie przewyższa 10.
3. Dom maklerski stosujący metodę wartości zagrożonej jest zobowiązany zaniechać jej stosowania, począwszy od dnia, w którym ustalona, na podstawie weryfikacji historycznej określonej w § 14 załącznika nr 13 do rozporządzenia, liczba dni - spośród poprzedzających ten dzień 250 kolejnych dni roboczych, w których dzienna strata rynkowa na pozycjach pierwotnych objętych metodą wartości zagrożonej przekroczyła wartość zagrożoną wyznaczoną na dany dzień roboczy - przewyższa 10, lub od dnia, w którym zmienił się stan faktyczny w stosunku do danych zawartych we wniosku, o którym mowa w art. 105 ust. 1 pkt 4 ustawy.
§ 6a. Wielkości wyrażone w euro przelicza się na złote według kursu średniego ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski obowiązującego w dniu sprawozdawczym, w którym obliczana jest wysokość kapitałów nadzorowanych przez domy maklerskie.
§ 7. 1. Skalę prowadzonej działalności domu maklerskiego uznaje się za znaczącą, począwszy od pierwszego dnia miesiąca następującego po dniu, w którym jest spełniony przynajmniej jeden z poniższych warunków:
1) średnia arytmetyczna dziennych sum kwot operacji zawartych w każdym spośród ostatnich 250 dni roboczych bezpośrednio poprzedzających dzień obliczenia, zaliczonych do portfela handlowego przekroczyła równowartość w złotych 15.000.000 euro obliczoną według bieżącego kursu średniego ogłoszonego na dany dzień przez Narodowy Bank Polski;
2) w ciągu 250 dni roboczych bezpośrednio poprzedzających dzień obliczenia występują cztery dni, w których suma kwot operacji, zaliczonych do portfela handlowego, zawartych w każdym z tych dni z osobna przekroczyła równowartość w złotych 20.000.000 euro obliczoną w złotych według bieżącego kursu średniego ogłoszonego na dany dzień przez Narodowy Bank Polski;
3) średnia arytmetyczna skali prowadzonej działalności obliczona za ostatnie 250 dni roboczych bezpośrednio poprzedzających dzień obliczenia przekroczyła 0,05;
4) w ciągu 250 dni roboczych bezpośrednio poprzedzających dzień obliczenia występują cztery dni, w których zakres prowadzonej działalności przekroczył 0,06.
2. Dom maklerski prowadzący działalność krócej niż 250 dni roboczych może, po uprzednim powiadomieniu Komisji, uznać skalę swojej działalności za znaczącą w rozumieniu ust. 1, jeżeli spełnia przynajmniej jeden z warunków określonych w tym ustępie, z zastrzeżeniem, że liczbę 250 dni roboczych zastępuje się liczbą dni roboczych, które upłynęły od rozpoczęcia działalności.
3. Dom maklerski może zaprzestać uznawania skali działalności za znaczącą, począwszy od dnia, w którym stwierdzi, że w ciągu poprzedzających 250 dni roboczych nie był spełniony żaden z warunków wymienionych w ust. 1.
4. Skalę prowadzonej działalności, o której mowa w ust. 1 pkt 3 i 4, oblicza się jako stosunek kwot operacji zawartych w danym dniu, zaliczonych do portfela handlowego, do sumy bilansowej powiększonej o sumę kwot wszystkich operacji pozabilansowych nierozliczonych do tego dnia.
5. Kwoty operacji, o których mowa w ust. 1 i 4, ustala się zgodnie z zasadami określonymi w § 2 załącznika nr 2 do rozporządzenia.
6. Dom maklerski obliczający skalę prowadzonej działalności jest zobowiązany do dokonywania i dokumentowania obliczeń, o których mowa w ust. 5, z częstotliwością niezbędną do sprawdzenia istnienia warunków określonych w ust. 1.
7. Dom maklerski obliczający skalę prowadzonej działalności jest zobowiązany do sporządzania ewidencji portfela handlowego i niehandlowego, w postaci wykazu operacji zawartych w dniu, dla którego dokonano obliczenia według wzoru określonego w załączniku nr 1 do rozporządzenia.
8. Skalę działalności uznaje się za nieznaczącą w przypadku, w którym nie zostały spełnione warunki, o których mowa w ust. 1, z zastrzeżeniem ust. 2.
§ 8. 1. Dom maklerski dokonuje podziału przeprowadzanych operacji na portfel handlowy i portfel niehandlowy w oparciu o procedurę, o której mowa w ust. 2, oraz, w przypadku domu maklerskiego, którego skala działalności jest znacząca, zgodnie z przepisami załącznika nr 1 do rozporządzenia.
2. Dom maklerski jest obowiązany opracować w formie pisemnej wewnętrzną procedurę obejmującą szczegółowe zasady wyodrębniania portfela handlowego i niehandlowego oraz wyznaczania pozycji pierwotnych.
3. Dom maklerski, którego skala prowadzonej działalności jest znacząca, musi uzupełnić wewnętrzną procedurę, o której mowa w ust. 2, o szczegółowe zasady ustalania wyniku rynkowego oraz ustalania straty na operacjach zaliczonych do portfela niehandlowego.
4. Wewnętrzna procedura oraz wszelkie jej zmiany powinny być zatwierdzone przez radę nadzorczą domu maklerskiego.
5. Wszelkie zmiany w zakresie wewnętrznej procedury domu maklerskiego powinny być uzasadnione w formie pisemnej.
§ 9. Pozycje wynikające z operacji zaliczonych do portfela handlowego muszą być wyceniane co najmniej raz dziennie w sposób ostrożny i wiarygodny, zgodnie z § 10 i 11.
§ 10. 1. Z wyjątkiem przypadków, o których mowa w § 11, dom maklerski dokonuje wyceny pozycji wynikających z operacji zaliczonych do portfela handlowego według wartości rynkowej.
2. Wycena według wartości rynkowej oznacza wycenę dokonywaną co najmniej raz dziennie według łatwo dostępnych cen zamknięcia, pochodzących z niezależnych źródeł, takich jak kursy giełdowe, notowania elektroniczne lub notowania pochodzące od kilku niezależnych podmiotów pośredniczących w sposób stały w zawieraniu transakcji na danym rynku oraz posiadających w związku z wykonywaniem tych funkcji nieposzlakowaną opinię uczestników tego rynku.
3. Dokonując wyceny według wartości rynkowej, stosuje się ostrożniejszy z kursów kupna lub sprzedaży, chyba że dom maklerski - w ramach realizacji umów zawartych ze spółką organizującą obrót danym papierem wartościowym lub instrumentem finansowym niebędącym papierem wartościowym albo odpowiednio z emitentem danego papieru wartościowego lub wystawcą danego instrumentu finansowego niebędącego papierem wartościowym - świadczy usługi polegające na podtrzymywaniu płynności notowań tego papieru wartościowego lub odpowiednio instrumentu finansowego niebędącego papierem wartościowym i w ramach tych usług może dokonać zamknięcia po średnim kursie rynkowym.
§ 11. 1. W przypadku gdy wycena pozycji wynikających z operacji zaliczonych do portfela handlowego według wartości rynkowej nie jest możliwa, dom maklerski musi dokonać wyceny tych pozycji według modelu. Wycena według modelu oznacza wycenę, która powstała w drodze odwzorowania, ekstrapolacji lub obliczenia dokonanego w inny sposób na podstawie danych rynkowych i która spełnia wymogi określone w ust. 2 i 3.
2. Dokonując wyceny według modelu, dom maklerski musi, niezależnie od sposobu opracowania modelu, spełnić następujące wymogi:
1) zarząd domu maklerskiego musi otrzymywać informacje na temat składników portfela handlowego lub innych pozycji wycenianych według wartości godziwej, które poddawane są wycenie według modelu, wraz z opisem wyjaśniającym ewentualny wpływ tego podejścia na dokładność otrzymywanych wycen, ponoszone ryzyko oraz wyniki działalności handlowej;
2) wykorzystywane na potrzeby wyceny według modelu dane rynkowe muszą, na ile jest to możliwe, odpowiadać cenom rynkowym, a ich dopasowanie w stosunku do pozycji podlegających wycenie oraz parametry modelu muszą być przez dom maklerski poddawane regularnej ocenie;
3) stosować metody wyceny stanowiące przyjętą na danym rynku praktykę dla danego rodzaju transakcji finansowych lub towarowych;
4) opracować, w formie pisemnej, procedury kontrolne dotyczące zasad wprowadzania zmian do modelu oraz zabezpieczyć kopię modelu w celu jej wykorzystywania do okresowej weryfikacji poprawności uzyskiwanych za pomocą modelu wycen;
5) jednostka organizacyjna lub osoby zarządzające ryzykiem muszą posiadać wiedzę w zakresie słabych stron stosowanego modelu oraz sposobów ich uwzględnienia poprzez korekty otrzymywanych w ramach modelu wyników wyceny;
6) poddawać model regularnym przeglądom w celu określenia jego dokładności, w szczególności przez dokonywanie oceny prawidłowości założeń, analizy zysku i strat w zestawieniu z czynnikami ryzyka oraz porównanie rzeczywistych wartości zamknięcia pozycji z wynikami otrzymywanymi w ramach modelu.
3. Jeżeli model został opracowany samodzielnie przez dom maklerski, model ten musi ponadto:
1) opierać się na założeniach, które zostały poddane ocenie oraz weryfikacji przez osoby odpowiednio wykwalifikowane niezwiązane z procesem tworzenia modelu;
2) zostać poddany niezależnym testom obejmującym weryfikację założeń, danych liczbowych oraz zastosowanego oprogramowania;
3) być opracowany lub zatwierdzony niezależnie od jednostki organizacyjnej dokonującej operacji zaliczanych do portfela handlowego.
§ 12. Niezależnie od przeglądów, ocen dokładności lub weryfikacji przeprowadzanych zgodnie z § 10 i 11, nie rzadziej niż raz w miesiącu dom maklerski dokonuje weryfikacji kursów zamknięcia wykorzystywanych na potrzeby wycen, o których mowa w § 10, oraz danych wykorzystanych w modelu na potrzeby wycen, o których mowa w § 11, pod względem ich dokładności i niezależności, przy czym weryfikacja ta musi być przeprowadzana przez osoby lub podmioty niezależne od jednostki organizacyjnej dokonującej operacji zaliczanych do portfela handlowego. W przypadku gdy niedostępne są ceny zamknięcia pochodzące z niezależnych źródeł lub źródła te nie mogą być uznane za źródła obiektywne, w tym w szczególności w przypadku, gdy w odniesieniu do danej pozycji dostępne jest tylko jedno kwotowanie, dom maklerski wykorzystuje mechanizmy korekt przeprowadzanych wycen.
§ 13. 1. Dom maklerski opracowuje w formie pisemnej i stosuje procedury wewnętrzne dotyczące obliczania i uwzględniania na potrzeby rachunku wymogów kapitałowych korekt wycen, o których mowa w ust. 2, lub tworzenia rezerw, o których mowa w ust. 3.
2. Dom maklerski wykorzystujący wyceny dokonywane przez stronę trzecią lub wyceny, o których mowa w § 11, musi określić, czy konieczne jest zastosowanie korekt tych wycen.
3. Dom maklerski musi także określić, czy konieczne jest utworzenie rezerw z tytułu wyceny pozycji o ograniczonej płynności wynikających z operacji zaliczonych do portfela handlowego oraz na bieżąco dokonuje ich przeglądu, przy czym przez pozycje o ograniczonej płynności rozumie się zarówno pozycje, które mogą powstać z tytułu określonych zdarzeń rynkowych, jak i na skutek zdarzeń wynikających bezpośrednio z działalności domu maklerskiego. Zgodnie z procedurami, o których mowa w ust. 1, dom maklerski podejmując decyzję o tym, czy w przypadku pozycji o ograniczonej płynności konieczna jest korekta aktualizująca wartość wyceny, uwzględnia następujące czynniki: czas, jaki byłby potrzebny do zabezpieczenia pozycji lub ryzyka związanego z pozycją, zmienność i średnią rozpiętość cen oferowanych i cen sprzedaży, dostępność notowań rynkowych (liczba i wskazanie animatorów rynku) oraz zmienność i średni wolumen obrotu, w tym wolumen obrotu podczas napięć na rynku, koncentrację na rynku, rozkład pozycji pod względem terminów rozliczenia, zakres, w jakim wycena opiera się na modelu, oraz wpływ innych ryzyk związanych z modelem.
4. Dom maklerski w stosunku do korekt wycen, o których mowa w ust. 2 i 3, dokonuje na bieżąco oceny, czy są one w dalszym ciągu adekwatne.
5. W odniesieniu do złożonych produktów, w tym w szczególności ekspozycji sekurytyzacyjnych i kredytowych instrumentów pochodnych uruchamianych n-tym niewykonaniem zobowiązania, dom maklerski ocenia wprost, czy istnieje potrzeba stosowania korekt aktualizujących wartość wyceny, aby oddać model ryzyka związanego z ewentualnym stosowaniem niewłaściwej metody wyceny oraz model ryzyka związanego ze stosowaniem nieobserwowalnych (i ewentualnie niewłaściwych) parametrów kalibracji w modelu wyceny.
§ 14. 1. Rezerwy lub korekty wycen, o których mowa w § 13, tworzy się lub dokonuje z tytułu:
1) kosztów zamknięcia pozycji;
2) ryzyka operacyjnego;
3) przedterminowego rozwiązania umowy przez kontrahenta domu maklerskiego;
4) kosztów inwestycji i finansowania;
5) przyszłych kosztów administracyjnych;
6) ryzyka modelu.
2. W celu określenia konieczności utworzenia rezerwy w związku z wyceną pozycji o ograniczonej płynności dom maklerski uwzględnia w szczególności:
1) czas, jaki byłby potrzebny do zabezpieczenia ryzyka z tytułu danej pozycji pierwotnej;
2) zmienność i średnią rozpiętość cen kupna i sprzedaży;
3) dostępność notowań rynkowych (liczba i wskazanie aktywnych animatorów rynku);
4) zmienność i średni wolumen zawieranych transakcji;
5) koncentrację na rynku;
6) rozkład pozycji pod względem terminów ich zapadalności;
7) zakres, w jakim wycena pozycji dokonywana jest według modelu;
8) wpływ innych niż wymienione w pkt 1-7 składowych ryzyka związanych z modelem.
§ 15. 1. W przypadku gdy korekta wyceny lub wyliczone rezerwy, o których mowa w § 13, są przyczyną istotnych strat w bieżącym roku obrotowym, pomniejszają kapitały podstawowe domu maklerskiego zgodnie z załącznikiem nr 12 do rozporządzenia.
2. Z zastrzeżeniem ust. 1, zyski lub straty wynikające z korekt wyceny lub z wyliczenia rezerw uwzględnia się w obliczeniach dziennego wyniku rynkowego, o którym mowa w § 17.
3. Korekty wyceny lub wyliczone rezerwy, które wykraczają poza przewidziane przez zasady rachunkowości stosowane przez dom maklerski, uwzględnia się zgodnie z ust. 1, jeżeli przyczyną ich utworzenia były istotne zyski lub straty, a w pozostałych przypadkach zgodnie z ust. 2.
§ 16. 1. Dom maklerski oblicza poziom nadzorowanych kapitałów w sposób określony w załączniku nr 12 do rozporządzenia.
2. W przypadku jakichkolwiek zmian wielkości poszczególnych składników nadzorowanych kapitałów dom maklerski koryguje poziom nadzorowanych kapitałów na bieżąco. Obowiązek skorygowania poziomu nadzorowanych kapitałów powstaje w szczególności w przypadku poniesienia przez dom maklerski znaczącej straty finansowej, stanowiącej ponad 50% poziomu nadzorowanych kapitałów nieuwzględniającego jej wielkości.
§ 17. 1. Dom maklerski, którego skala prowadzonej działalności jest znacząca, oblicza codziennie łączny dzienny wynik rynkowy, stanowiący zysk lub stratę i obejmujący:
1) dzienny wynik rynkowy na operacjach zaliczonych do portfela handlowego, rozumiany jako zmiana wyceny tych operacji według wartości rynkowej lub godziwej w danym dniu, w tym również operacji zawartych w tym samym dniu i rozliczonych w tym samym dniu;
2) dzienny wynik rynkowy z tytułu zmian kursów walutowych i cen towarów na operacjach zaliczonych do portfela niehandlowego, rozumiany jako zmiana wyceny operacji z tytułu zmiany kursów walutowych i cen towarów, w tym również operacji zawartych w tym samym dniu i rozliczonych w tym samym dniu.
2. W dziennym wyniku rynkowym uwzględnia się koszty finansowania operacji, rozumiane jako obliczone lub oszacowane koszty pozyskania zobowiązań domu maklerskiego.
3. Dzienny wynik rynkowy ustala się zgodnie z zasadami wyceny aktywów i pasywów określonymi w przepisach ustawy o rachunkowości.
§ 18. 1. Dom maklerski, o którym mowa w ust. 2-5, z zachowaniem wymogu spełniania norm adekwatności kapitałowej w ujęciu jednostkowym, określonych w § 4 oraz art. 98a ust. 3 ustawy, zobowiązany jest dodatkowo do spełnienia norm adekwatności kapitałowej w ujęciu skonsolidowanym polegających na:
1) codziennym utrzymaniu poziomu skonsolidowanych nadzorowanych kapitałów w wysokości nie niższej niż wysokość skonsolidowanego całkowitego wymogu kapitałowego;
2) utrzymaniu poziomu skonsolidowanych nadzorowanych kapitałów nieuwzględniających wielkości skonsolidowanych kapitałów III kategorii, niezależnie od zakresu prowadzonej przez dom maklerski działalności, w wysokości nie niższej niż wymagana na prowadzenie działalności maklerskiej wysokość kapitału założycielskiego określona w art. 98 ustawy.
2. Dom maklerski będący dominującą firmą inwestycyjną w Rzeczypospolitej Polskiej jest zobowiązany do spełniania normy adekwatności kapitałowej w ujęciu skonsolidowanym.
3. Dom maklerski będący podmiotem zależnym od finansowej spółki holdingowej dominującej w państwie członkowskim spełnia normy adekwatności kapitałowej w ujęciu skonsolidowanym na podstawie skonsolidowanej sytuacji finansowej tej finansowej spółki holdingowej, z zastrzeżeniem ust. 4.
4. W przypadku gdy podmiotem zależnym od finansowej spółki holdingowej, o której mowa w ust. 3, jest dom maklerski oraz zagraniczna firma inwestycyjna, to normy adekwatności w ujęciu skonsolidowanym na podstawie skonsolidowanej sytuacji finansowej tej finansowej spółki holdingowej spełnia dom maklerski, jeżeli podlega on nadzorowi Komisji w ujęciu skonsolidowanym zgodnie z art. 98a ustawy.
5. Dom maklerski spełnia normy adekwatności kapitałowej w ujęciu skonsolidowanym na podstawie swojej skonsolidowanej sytuacji finansowej, w przypadku gdy spełnione są następujące warunki:
1) dom maklerski nie jest obowiązany spełniać norm adekwatności kapitałowej w ujęciu skonsolidowanym na podstawie ust. 2-4;
2) dom maklerski nie jest podmiotem zależnym od banku krajowego w rozumieniu ustawy Prawo bankowe;
3) dom maklerski jest podmiotem dominującym wobec lub posiada udziały kapitałowe w posiadających siedzibę na terenie państwa niebędącego państwem członkowskim:
a) banku zagranicznym w rozumieniu ustawy Prawo bankowe,
b) instytucji finansowej,
c) zagranicznej osobie prawnej prowadzącej działalność maklerską lub
d) spółce zarządzającej instytucjami wspólnego inwestowania, która, gdyby posiadała siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, to musiałaby posiadać zezwolenie zgodnie z ustawą o funduszach inwestycyjnych.
6. Dom maklerski spełnia normy adekwatności kapitałowej w ujęciu skonsolidowanym na podstawie skonsolidowanej sytuacji finansowej finansowej spółki holdingowej, w przypadku gdy spełnione są następujące warunki, z zastrzeżeniem ust. 7:
1) dom maklerski nie jest obowiązany spełniać norm adekwatności kapitałowej w ujęciu skonsolidowanym na podstawie ust. 2-4;
2) dom maklerski jest podmiotem zależnym od finansowej spółki holdingowej;
3) finansowa spółka holdingowa, o której mowa w pkt 2, jest podmiotem dominującym wobec lub posiada udziały kapitałowe w posiadających siedzibę na terenie państwa niebędącego państwem członkowskim:
a) banku zagranicznym w rozumieniu ustawy Prawo bankowe,
b) instytucji finansowej,
c) zagranicznej osobie prawnej prowadzącej działalność maklerską lub
d) spółce zarządzającej instytucjami wspólnego inwestowania, która, gdyby posiadała siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, to musiałaby posiadać zezwolenie zgodnie z ustawą o funduszach inwestycyjnych.
7. Jeżeli podmiotem zależnym od finansowej spółki holdingowej, o której mowa w ust. 6, jest dom maklerski oraz zagraniczna firma inwestycyjna, to normy adekwatności w ujęciu skonsolidowanym na podstawie skonsolidowanej sytuacji finansowej tej finansowej spółki holdingowej spełnia dom maklerski, jeżeli podlegałby on nadzorowi Komisji w ujęciu skonsolidowanym zgodnie z art. 98a ustawy, gdyby ta finansowa spółka holdingowa była finansową spółką holdingową dominującą w państwie członkowskim.
8. Jeżeli podmiotem zależnym od finansowej spółki holdingowej jest bank krajowy lub instytucja kredytowa, przepisów ust. 3, 4, 6 i 7 nie stosuje się.
§ 19. 1. Dom maklerski zobowiązany do spełniania norm adekwatności kapitałowej w ujęciu skonsolidowanym, na podstawie swojego skonsolidowanego sprawozdania finansowego sporządzonego w oparciu o przepisy ustawy o rachunkowości lub skonsolidowanego sprawozdania finansowego finansowej spółki holdingowej, ustala:
1) skonsolidowane kapitały nadzorowane - obliczone w sposób określony w załączniku nr 12 do rozporządzenia;
2) z pominięciem wpływu podmiotów skonsolidowanych metodą praw własności - skonsolidowany całkowity wymóg kapitałowy rozumiany jako suma skonsolidowanych wymogów z tytułu poszczególnych rodzajów ryzyka, określonych w § 3 ust. 1 i 2, przy czym:
a) skonsolidowany portfel handlowy obejmuje operacje zaliczone przez dom maklerski i inne podmioty ujęte w skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym do ich portfeli handlowych zgodnie z ich pierwotną klasyfikacją dokonaną przez te podmioty, a w przypadku gdy podmioty te nie wyodrębniają portfela handlowego i portfela niehandlowego, odpowiedniej klasyfikacji operacji dokonuje dom maklerski zobowiązany do spełniania norm adekwatności kapitałowej w ujęciu skonsolidowanym, zgodnie z zasadami stosowanymi do własnych operacji,
b) skonsolidowany portfel niehandlowy stanowią pozostałe operacje,
c) przez skonsolidowane przekroczenie limitu koncentracji zaangażowań i limitu dużych zaangażowań rozumie się przekroczenie limitu koncentracji zaangażowań i limitu dużych zaangażowań, obliczone na podstawie skonsolidowanego sprawozdania finansowego domu maklerskiego lub finansowej spółki holdingowej przy odpowiednim stosowaniu zasad określonych w załączniku nr 12 do rozporządzenia.
2. Z obliczeń normy adekwatności kapitałowej w ujęciu skonsolidowanym, po uprzednim powiadomieniu Komisji, można wyłączyć poszczególne podmioty zależne, które w innym przypadku byłyby w niej uwzględnione, w następujących przypadkach:
1) podmiot ma siedzibę w państwie niebędącym państwem członkowskim, w którym występują prawne przeszkody w przekazywaniu niezbędnych informacji;
2) suma bilansowa podmiotu nie przekracza niższej z dwóch wielkości: 10.000.000 euro, lub 1% sumy bilansowej domu maklerskiego, jeżeli suma sum bilansowych dwóch lub więcej podmiotów, które byłyby wyłączone w tym przypadku, łącznie nie przewyższa tych wielkości;
3) jeżeli w opinii Komisji:
a) włączenie podmiotu do obliczeń norm adekwatności kapitałowej w ujęciu skonsolidowanym byłoby niewłaściwe lub mylące w odniesieniu do celów nadzoru nad adekwatnością kapitałową lub
b) podmiot nie ma znaczenia dla celów nadzoru nad adekwatnością kapitałową.
3. Powiadomienie, o którym mowa w ust. 2, powinno zawierać szczegółowe dane dotyczące podmiotu, który został wyłączony z obliczeń, w szczególności podstawę wyłączenia, wartość udziału w podmiocie, sumę bilansową domu maklerskiego oraz wyłączanego podmiotu.
§ 20. 1. Dom maklerski w przypadku, o którym mowa w § 19 ust. 2, przekazuje Komisji wyłączone z obliczeń sprawozdania finansowe podmiotu:
1) zależnego od domu maklerskiego lub finansowej spółki holdingowej,
2) w którym dom maklerski lub finansowa spółka holdingowa posiada udział kapitałowy,
3) z którym pozostaje w związku gospodarczym opartym na stałej współpracy
- który wywiera istotny wpływ na jego sytuację finansową.
2. Dom maklerski spełniający normy adekwatności kapitałowej w ujęciu skonsolidowanym, na podstawie skonsolidowanej sytuacji finansowej finansowej spółki holdingowej jest zobowiązany przekazać Komisji niezwłocznie, lecz nie później niż w terminie 90 dni od dnia zatwierdzenia, skonsolidowane sprawozdanie finansowe tej finansowej spółki holdingowej.
3. Sprawozdania, o których mowa w ust. 1 i 2, sporządzone w języku obcym dom maklerski przekazuje wraz z ich tłumaczeniem na język polski dokonanym przez tłumacza przysięgłego.
§ 21. Wysokość zaciągniętych przez dom maklerski kredytów, pożyczek oraz wyemitowanych przez niego dłużnych papierów wartościowych nie może przekroczyć czterokrotności poziomu nadzorowanych kapitałów.
§ 22. 1. Przepisy rozporządzenia dotyczące zarządu domu maklerskiego stosuje się odpowiednio do:
1) komplementariuszy, którym przysługuje prawo prowadzenia spraw spółki - w przypadku domu maklerskiego w formie spółki komandytowej lub spółki komandytowo-akcyjnej;
2) partnerów albo wspólników, którym przysługuje prawo prowadzenia spraw spółki - w przypadku domu maklerskiego w formie spółki partnerskiej lub spółki jawnej.
2. Przepisy rozporządzenia dotyczące rady nadzorczej domu maklerskiego stosuje się odpowiednio do komplementariuszy albo wspólników, którym przysługuje prawo prowadzenia spraw spółki - w przypadku domu maklerskiego w formie spółki komandytowej, spółki partnerskiej lub spółki jawnej.
§ 23. 1. W odniesieniu do okresu obserwacji, o którym mowa w § 281 ust. 1 załącznika nr 6 do rozporządzenia, dom maklerski, który nie posiada zgody na posługiwanie się własnymi oszacowaniami parametrów LGD oraz CCF, może korzystać w chwili wdrażania metody wewnętrznych ratingów z danych obejmujących okres co najmniej trzech lat, przy czym okres ten będzie się wydłużał każdego roku o rok, aż do osiągnięcia co najmniej pięciu lat.
2. W odniesieniu do okresu obserwacji, o którym mowa w § 287 ust. 1 załącznika nr 6 do rozporządzenia, dom maklerski może korzystać w chwili wdrażania metody wewnętrznych ratingów z danych obejmujących okres co najmniej trzech lat, przy czym okres ten będzie się wydłużał każdego roku o rok, aż do osiągnięcia co najmniej pięciu lat.
3. W odniesieniu do okresu obserwacji, o którym mowa w § 302 załącznika nr 6 do rozporządzenia, dom maklerski może korzystać w chwili wdrażania metody wewnętrznych ratingów z danych obejmujących okres co najmniej trzech lat, przy czym okres ten będzie się wydłużał każdego roku o rok, aż do osiągnięcia co najmniej pięciu lat.
4. W odniesieniu do okresu obserwacji, o którym mowa w § 311 załącznika nr 6 do rozporządzenia, dom maklerski może korzystać w chwili wdrażania metody wewnętrznych ratingów z danych obejmujących okres co najmniej trzech lat, przy czym okres ten będzie się wydłużał każdego roku o rok, aż do osiągnięcia co najmniej pięciu lat.
5. Do dnia 31 grudnia 2010 r. ważona wartością ekspozycji średnia wartość oszacowanego parametru LGD, o którym mowa w załączniku nr 6 do rozporządzenia, dla wszystkich ekspozycji detalicznych zabezpieczonych na nieruchomościach mieszkalnych i nieobjętych gwarancjami rządów centralnych nie może wynosić mniej niż 10%.
6. Od dnia 15 stycznia 2012 r. do dnia 31 grudnia 2012 r. ważona wartością ekspozycji średnia wartość oszacowanego parametru LGD, o którym mowa w załączniku nr 6 do rozporządzenia, dla wszystkich ekspozycji detalicznych zabezpieczonych na nieruchomościach mieszkalnych i nieobjętych gwarancjami rządów centralnych nie może wynosić mniej niż 10%.
§ 24. Współczynnik przejścia:
1) do dnia 31 grudnia 2010 r. wynosi 30/88;
2) od dnia 1 stycznia 2011 r. do 31 grudnia 2011 r. wynosi 59/88.
§ 25. Dom maklerski prowadzący znaczącą działalność maklerską w rozumieniu rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 14 kwietnia 2006 r. w sprawie zakresu i szczegółowych zasad wyznaczania wymogów kapitałowych oraz maksymalnej wysokości kredytów, pożyczek i wyemitowanych dłużnych papierów wartościowych w stosunku do kapitałów (Dz. U. nr 67, poz. 479), przed wejściem w życie niniejszego rozporządzenia, może uznać skalę swojej działalności za znaczącą w rozumieniu § 7 ust. 1.
§ 26. Rozporządzenie wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 2010 r.**)
_____________________
*)
Rozporządzenie wdraża postanowienia następujących dyrektyw:
- dyrektywy 2006/49/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 14.06.2006 r. w sprawie adekwatności kapitałowej firm
inwestycyjnych i instytucji kredytowych (Dz. Urz. UE L 177 z 30.06.2006, str. 201),
- dyrektywy Komisji 2009/27/WE z dnia 7.04.2009 r. zmieniającej niektóre załączniki do dyrektywy 2006/49/WE Parlamentu
Europejskiego i Rady w odniesieniu do przepisów technicznych dotyczących zarządzania ryzykiem (Dz. Urz. UE L 94 z 08.04.2009,
str. 97),
- dyrektywy Komisji 2009/83/WE z dnia 27.07.2009 r. zmieniającej niektóre załączniki do dyrektywy 2006/48/WE Parlamentu
Europejskiego i Rady w odniesieniu do przepisów technicznych dotyczących zarządzania ryzykiem (Dz. Urz. UE L 196
z 28.07.2009, str. 14),
- dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/111/WE z dnia 16.09.2009 r. zmieniającej dyrektywy 2006/48/WE,
2006/49/WE i 2007/64/WE w odniesieniu do banków powiązanych z centralnymi instytucjami, niektórych pozycji funduszy własnych,
dużych ekspozycji, uzgodnień w zakresie nadzoru oraz zarządzania w sytuacji kryzysowej (Dz. Urz. UE L 302 z 17.11.2009, str. 97),
- dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2010/76/UE z dnia 24.11.2010 r. w sprawie zmiany dyrektyw 2006/48/WE oraz
2006/49/WE w zakresie wymogów kapitałowych dotyczących portfela handlowego i resekurytyzacji oraz przeglądu nadzorczego
polityki wynagrodzeń (Dz. Urz. UE L 329 z 14.12.2010, str. 3).
**) Niniejsze rozporządzenie było poprzedzone rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 14.04.2006 r. w sprawie zakresu i szczegółowych zasad wyznaczania wymogów kapitałowych oraz maksymalnej wysokości kredytów, pożyczek i wyemitowanych dłużnych papierów wartościowych w stosunku do kapitałów (Dz. U. nr 67, poz. 479), które traci moc stosownie do brzmienia art. 27 ustawy z dnia 4.09.2008 r. o zmianie ustawy o obrocie instrumentami finansowymi oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2009 r. nr 165, poz. 1316) z dniem wejścia w życie niniejszego rozporządzenia.
|
PREMIUM