Artykuł 9

Przepisy ogólne dotyczące bilansu oraz rachunku zysków i strat

1. Wzór bilansu oraz rachunku zysków i strat nie może być zmieniany w kolejnych latach obrotowych. Odstępstwa od tej zasady są jednak dopuszczane w wyjątkowych przypadkach w celu prawdziwego i rzetelnego przedstawienia stanu aktywów i pasywów jednostki oraz jej sytuacji finansowej i wyniku finansowego. Każde takie odstępstwo wraz z uzasadnieniem ujawnia się w informacji dodatkowej do sprawozdania finansowego.

2. W bilansie oraz rachunku zysków i strat pozycje określone w załącznikach III do VI są wykazywane odrębnie we wskazanej kolejności. Państwa członkowskie zezwalają na bardziej szczegółowy podział tych pozycji pod warunkiem przestrzegania wskazanych wzorów. Państwa członkowskie zezwalają na dodanie sum cząstkowych oraz nowych pozycji, pod warunkiem, że ich treść nie jest uwzględniona w żadnej z pozycji w przewidzianych wzorach. Państwa członkowskie mogą wymagać takiego dodatkowego podziału, sum cząstkowych lub nowych pozycji.

3. Wzór, nazewnictwo i terminologia pozycji bilansu oraz rachunku zysków i strat poprzedzonych cyframi arabskimi są odpowiednio dostosowywane, jeżeli wymaga tego specyfika danej jednostki. Państwa członkowskie mogą nakazać tego rodzaju dostosowania w przypadku jednostek stanowiących część określonego sektora gospodarki.

Państwa członkowskie mogą zezwolić na połączenie pozycji bilansu oraz rachunku zysków i strat poprzedzonych cyframi arabskimi, lub wymagać takiego połączenia, w przypadku gdy kwota danych pozycji jest nieistotna dla potrzeb przedstawienia prawdziwego i rzetelnego obrazu aktywów, pasywów, sytuacji finansowej i wyniku finansowego jednostki lub gdy takie połączenie służy zwiększeniu klarowności, pod warunkiem że pozycje w ten sposób połączone są wykazane oddzielnie w informacji dodatkowej do sprawozdania finansowego.

4. W drodze odstępstwa od ust. 2 i 3 niniejszego artykułu państwa członkowskie mogą ograniczyć możliwości jednostki dotyczące odstępstwa od wzorów określonych w załącznikach III do VI w zakresie, w jakim jest to konieczne do celów przedkładania sprawozdań finansowych drogą elektroniczną.

5. W odniesieniu do każdej pozycji bilansu oraz rachunku zysków i strat wykazuje się kwotę dotyczącą roku obrotowego, do którego dany bilans oraz rachunek zysków i strat się odnoszą, oraz kwotę dotyczącą analogicznej pozycji z poprzedniego roku obrotowego. W przypadku gdy kwoty te nie są porównywalne, państwa członkowskie mogą wymagać skorygowania kwoty za poprzedni rok obrotowy. Każdy przypadek braku porównywalności lub wszelkie korekty kwot ujawnia się w informacji dodatkowej do sprawozdania finansowego wraz ze stosownymi objaśnieniami.

6. Państwa członkowskie mogą zezwolić lub nakazać, aby wzór bilansu oraz rachunku zysków i strat został dostosowany w celu uwzględnienia podziału zysku lub ujęcia straty.

7. W odniesieniu do ujmowania udziałów kapitałowych w rocznych sprawozdaniach finansowych:

a) państwa członkowskie mogą zezwolić lub nakazać, aby udziały kapitałowe były ujmowane za pomocą metody praw własności przewidzianej w art. 27, z uwzględnieniem najważniejszych dostosowań wynikających ze szczególnego charakteru rocznego sprawozdania finansowego w porównaniu ze skonsolidowanym sprawozdaniem finansowym;

b) państwa członkowskie mogą zezwolić lub nakazać, aby część wyniku finansowego przypadająca na udział kapitałowy była ujmowana w rachunku zysków i strat wyłącznie do wysokości odpowiadającej dywidendom już otrzymanym lub dywidendom, o których wypłatę można wystąpić; oraz

c) jeżeli zysk przypadający na udział kapitałowy i ujęty w rachunku zysków i strat przekracza kwotę dywidend już otrzymanych lub o których wypłatę można wystąpić, to kwotę różnicy odnosi się na kapitał rezerwowy, który nie może być podzielony między akcjonariuszy.

Artykuł 10

Prezentacja bilansu

Do celów prezentacji bilansu państwa członkowskie przewidują stosowanie jednego lub obydwu wzorów określonych w załącznikach III i IV. Jeżeli państwo członkowskie przewiduje stosowanie obydwu wzorów, zapewnia jednostkom możliwość wyboru, który z przewidzianych wzorów zastosować.

Artykuł 11

Alternatywny sposób prezentacji bilansu

Państwa członkowskie mogą zezwolić lub nakazać, aby jednostki lub określone kategorie jednostek prezentowały pozycje bilansu z rozróżnieniem na pozycje bieżące i niebieżące zgodnie z innym wzorem niż określony w załącznikach III i IV, pod warunkiem że udzielone informacje będą co najmniej równoważne informacjom wymaganym zgodnie z załącznikami III i IV.

Artykuł 12

Przepisy szczegółowe dotyczące niektórych pozycji bilansu

1. W przypadku gdy składnik aktywów lub pasywów dotyczy więcej niż jednej pozycji wzoru, jego powiązanie z pozostałymi pozycjami zostaje ujawnione albo w pozycji, w której występuje, albo w informacji dodatkowej do sprawozdania finansowego.

2. Akcje i udziały własne oraz akcje i udziały w jednostkach powiązanych są wykazywane jedynie w pozycjach do tego przewidzianych.

3. To, czy poszczególne składniki aktywów są ujmowane, jako aktywa trwałe czy jako aktywa obrotowe, zależy od ich przeznaczenia.

4. Prawa do nieruchomości i inne podobne prawa, zgodnie z definicją zawartą w przepisach prawa krajowego, wykazuje się w pozycji "Grunty, budynki i budowle".

5. Cenę zakupu lub koszt wytworzenia lub wartość zaktualizowaną, tam gdzie ma zastosowanie art. 7 ust. 1, aktywów trwałych o ograniczonym okresie ekonomicznej użyteczności pomniejsza się o korekty wartości naliczane w celu systematycznego odpisywania wartości takich aktywów w okresie ich ekonomicznej użyteczności.

6. Korekty wartości aktywów trwałych podlegają następującym przepisom:

a) państwa członkowskie mogą zezwolić lub nakazać, by korekty wartości były dokonywane w odniesieniu do finansowych aktywów trwałych, tak aby były wyceniane według niższej wartości przypisywanej im w dniu bilansowym;

b) korekt wartości dokonuje się w odniesieniu do aktywów trwałych, niezależnie od tego, czy okres ich ekonomicznej użyteczności jest ograniczony, czy też nie, tak aby były wyceniane według niższej wartości przypisywanej im w dniu bilansowym, jeżeli oczekuje się, że spadek ich wartości będzie trwały;

c) korekty wartości, o których mowa w lit. a) i b), są ujmowane w rachunku zysków i strat i ujawniane odrębnie w informacji dodatkowej do sprawozdania finansowego, jeżeli nie zostały wykazane osobno w rachunku zysków i strat;

d) wycena według niższej z wartości określonych w lit. a) i b) nie może być kontynuowana, jeżeli ustały przyczyny, dla których dokonywano korekt wartości; niniejszy przepis nie ma zastosowania do korekt wartości odnoszących się do wartości firmy.

7. Dokonuje się korekt wartości w odniesieniu do aktywów obrotowych w celu ich wykazania po niższej wartości rynkowej lub, w szczególnych okolicznościach, po innej niższej wartości przypisywanej im w dniu bilansowym.

Wycena według niższej wartości określona w akapicie pierwszym nie może być kontynuowana, jeżeli ustały przyczyny, dla których dokonywano korekt wartości.

8. Państwa członkowskie mogą zezwolić lub nakazać, by odsetki od kapitału pożyczonego w celu sfinansowania wytworzenia aktywów trwałych lub obrotowych były uwzględniane w kosztach wytworzenia, o ile odnoszą się do okresu wytworzenia. Każde zastosowanie niniejszego przepisu jest ujawniane w informacji dodatkowej do sprawozdania finansowego.

9. Państwa członkowskie mogą zezwolić na obliczanie ceny zakupu lub kosztu wytworzenia zapasów towarów tego samego rodzaju oraz wszystkich towarów zamiennych, w tym inwestycji, na podstawie średnich ważonych cen, według metody "pierwsze weszło-pierwsze wyszło" (FIFO), według metody "ostatnie weszło, pierwsze wyszło" (LIFO) lub też metody, która odzwierciedla powszechnie przyjętą najlepszą praktykę.

10. Jeżeli suma podlegająca spłacie z tytułu jakiegokolwiek zadłużenia jest większa niż kwota otrzymana, państwa członkowskie mogą zezwolić lub nakazać, by różnica była ujęta po stronie aktywów. Wykazuje się ją oddzielnie w bilansie lub w informacji dodatkowej do sprawozdania finansowego. Kwotę takiej różnicy odpisuje się co roku w rozsądnej wysokości, a jej całkowite odpisanie następuje nie później niż w terminie spłaty zadłużenia.

11. Wartości niematerialne i prawne odpisuje się w trakcie całego okresu ekonomicznej użyteczności danego składnika wartości niematerialnych i prawnych.

W wyjątkowych przypadkach, gdy okresu ekonomicznej użyteczności wartości firmy i kosztów prac rozwojowych nie można w sposób wiarygodny oszacować, takie składniki aktywów odpisuje się w ramach maksymalnego okresu ustalonego przez dane państwo członkowskie. Taki maksymalny okres nie może być krótszy niż 5 lat i dłuższy niż 10 lat. Wyjaśnienie okresu odpisywania wartości firmy przedstawia się w informacji dodatkowej do sprawozdania finansowego.

W przypadku gdy przepisy prawa krajowego zezwalają na ujęcie kosztów prac rozwojowych w pozycji "Aktywa", a te koszty prac rozwojowych nie zostały całkowicie odpisane, państwa członkowskie zakazują podziału zysków, chyba że kwota kapitałów rezerwowych dostępnych do podziału i zysków z lat ubiegłych jest co najmniej równa kwocie kosztów nieodpisanych.

W przypadku gdy przepisy prawa krajowego zezwalają na ujęcie kosztów założenia przedsiębiorstwa w pozycji "Aktywa", podlegają one odpisowi w ciągu co najwyżej pięciu lat. W takim przypadku państwa członkowskie nakładają wymóg, by akapit trzeci miał zastosowanie odpowiednio do kosztów założenia przedsiębiorstwa.

W wyjątkowych przypadkach państwa członkowskie mogą zezwolić na odstępstwa od akapitu trzeciego i czwartego. Takie odstępstwa oraz ich uzasadnienie ujawnia się w informacji dodatkowej do sprawozdania finansowego.

12. Rezerwy przeznacza się na pokrycie zobowiązań, których charakter jest jasno określony oraz które na dzień bilansowy prawdopodobnie lub na pewno zostaną zaciągnięte, ale nie ma pewności co do ich wysokości ani dnia, w którym powstaną.

Państwa członkowskie mogą również zezwolić na utworzenie rezerw przeznaczonych na pokrycie kosztów, których charakter jest jasno określony oraz które na dzień bilansowy prawdopodobnie lub na pewno zostaną poniesione, ale nie ma pewności co do ich wysokości ani dnia, w którym powstaną.

Na dzień bilansowy wysokość rezerwy odpowiada możliwie najdokładniejszemu oszacowaniu kosztów, które prawdopodobnie zostaną poniesione, lub - w przypadku zobowiązania - kwocie potrzebnej do jego uregulowania. Rezerwy nie mogą być wykorzystywane do korygowania wartości aktywów.

Artykuł 13

Prezentacja rachunku zysków i strat

1. Do celów prezentacji rachunku zysków i strat państwa członkowskie przewiduje zastosowanie jednego lub obu wzorów określonych w załącznikach V i VI. Jeżeli państwo członkowskie nakazuje przewiduje stosowanie obydwu wzorów, może zapewnić jednostkom możliwość wyboru który z przewidzianych wzorów zastosować.

2. W drodze odstępstwa od art. 4 ust. 1 państwa członkowskie mogą zezwolić lub nakazać, aby wszystkie jednostki lub określone kategorie jednostek przedstawiały sprawozdanie z wyników działalności zamiast przedstawiania pozycji zysków i strat zgodnie z załącznikami V i VI, pod warunkiem że podane informacje będą co najmniej równoważne z informacjami wymaganymi w załącznikach V i VI.

Artykuł 14

Uproszczenia dla małych i średnich jednostek

1. Państwa członkowskie mogą zezwolić małym jednostkom na sporządzanie skróconego bilansu zawierającego tylko te pozycje, które w załącznikach III i IV oznaczone są literą lub cyfrą rzymską, z odrębnym ujawnieniem:

a) informacji wymaganych w nawiasach w pozycji D II po stronie aktywów oraz w pozycji C po stronie pasywów załącznika III, ale w każdym z tych przypadków w kwocie ogółem; lub

b) informacji wymaganych w nawiasach w pozycji D II załącznika IV.

2. Państwa członkowskie mogą zezwolić małym i średnim jednostkom na sporządzanie skróconego rachunku zysków i strat w następujących granicach:

a) w załączniku V pozycje 1-5 mogą być połączone i wykazane w jednej pozycji pod nazwą "Zysk (strata) brutto";

b) w załączniku VI pozycje 1, 2, 3 i 6 mogą być połączone i wykazane w jednej pozycji pod nazwą "Zysk (strata) brutto".