PARLAMENT EUROPEJSKI I RADA UNII EUROPEJSKIEJ,

uwzględniając Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, w szczególności jego art. 50 ust. 1,

uwzględniając wniosek Komisji Europejskiej,

po przekazaniu projektu aktu ustawodawczego parlamentom narodowym,

uwzględniając opinię Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego (¹),

stanowiąc zgodnie ze zwykłą procedurą ustawodawczą (²),

a także mając na uwadze, co następuje:

(1) W niniejszej dyrektywie uwzględniono program Komisji na rzecz lepszego stanowienia prawa, a w szczególności, komunikat Komisji zatytułowany "Inteligentne regulacje w Unii Europejskiej", który ma na celu opracowanie i ustanowienie jak najwyższej jakości przepisów, z poszanowaniem zasad pomocniczości i proporcjonalności, przy jednoczesnym zagwarantowaniu, że obciążenia administracyjne będą proporcjonalne do płynących z tych przepisów korzyści. Komunikat Komisji zatytułowany "Najpierw myśl na małą skalę" - Program »Small Business Act« dla Europy", przyjęty w czerwcu 2008 r. i zmieniony w lutym 2011 r., uznaje kluczową rolę, jaką w gospodarce Unii odrywają małe i średnie przedsiębiorstwa (MŚP) odgrywają, a także ma na celu poprawę ogólnego podejścia do przedsiębiorczości i zakorzenienie zasady "najpierw myśl na małą skalę" w procesie kształtowania polityki, od przepisów po służbę publiczną. Na posiedzeniu w dniach 24 i 25 marca 2011 r. Rada Europejska z zadowoleniem przyjęła zadeklarowany przez Komisję zamiar przedstawienia Aktu o jednolitym rynku ustanawiającego środki sprzyjające wzrostowi gospodarczemu i tworzeniu miejsc pracy, przynoszącego wymierne skutki dla obywateli i przedsiębiorstw.

Komunikat Komisji zatytułowany "Akt o jednolitym rynku", przyjęty w kwietniu 2011 r., proponuje uproszczenie czwartej dyrektywy Rady 78/660/EWG z dnia 25 lipca 1978 r. wydanej na podstawie art. 54 ust. 3 lit. g) Traktatu, w sprawie rocznych sprawozdań finansowych niektórych rodzajów spółek (³) oraz siódmej dyrektywy Rady 83/349/EWG z dnia 13 czerwca 1983 r. wydanej na podstawie art. 54 ust. 3 lit. g) Traktatu w sprawie skonsolidowanych sprawozdań finansowych (⁴) (dyrektywy dotyczące rachunkowości) w zakresie wymogów dotyczących informacji finansowych oraz zmniejszenie obciążeń administracyjnych, w szczególności dla MŚP. Strategia "Europa 2020" na rzecz inteligentnego, trwałego wzrostu gospodarczego sprzyjającego włączeniu społecznemu ma na celu zmniejszenie obciążeń administracyjnych i poprawę otoczenia biznesowego, zwłaszcza dla MŚP, a także propagowanie umiędzynarodowienia MŚP. Na posiedzeniu w dniach 24 i 25 marca 2011 r. Rada Europejska wezwała także do zmniejszenia ogólnych obciążeń regulacyjnych, w szczególności tych dotyczących MŚP, zarówno na poziomie unijnym, jak i krajowym, a także zaproponowała środki mające zwiększyć wydajność, takie jak ograniczenie biurokracji oraz poprawę otoczenia regulacyjnego dla MŚP.

(2) W dniu 18 grudnia 2008 r. Parlament Europejski przyjął rezolucję w sprawie wymogów rachunkowości dotyczących małych i średnich przedsiębiorstw, w szczególności mikroprzedsiębiorstw (⁵), w której stwierdził, że dyrektywy dotyczące rachunkowości są często bardzo uciążliwe dla małych i średnich przedsiębiorstw, a w szczególności dla mikroprzedsiębiorstw, oraz zwrócił się do Komisji, by kontynuowała wysiłki mające na celu przeprowadzenie przeglądu tych dyrektyw.

(3) Koordynacja przepisów krajowych dotyczących prezentacji i treści rocznych sprawozdań finansowych i sprawozdań z działalności, zasad wyceny stosowanych przy ich sporządzaniu oraz ich ogłaszania w odniesieniu do niektórych rodzajów jednostek o ograniczonej odpowiedzialności majątkowej ma szczególne znaczenie dla ochrony akcjonariuszy, wspólników i osób trzecich. W tych dziedzinach niezbędna jest równoczesna koordynacja w przypadku tego rodzaju jednostek, ponieważ, z jednej strony, prowadzą one często działalność w kilku państwach członkowskich, a, z drugiej strony, jednostki takie nie zapewniają stronom żadnego zabezpieczenia w zakresie przekraczającym wartość ich aktywów netto.

(4) Roczne sprawozdania finansowe mają różne cele i nie tylko dostarczają informacji dla inwestorów na rynkach kapitałowych, ale także umożliwiają wgląd w dokonane transakcje i zwiększają ład korporacyjny. W ramach unijnych przepisów dotyczących rachunkowości należy osiągnąć odpowiednią równowagę między interesami adresatów sprawozdań finansowych, a interesami jednostek w taki sposób, by nadmiernie nie obciążać jednostek wymogami sprawozdawczymi.

(5) Zakres niniejszej dyrektywy powinien obejmować niektóre jednostki o ograniczonej odpowiedzialności, takie jak spółki akcyjne i spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. Ponadto istnieje wiele spółek osobowych, których wszyscy wspólnicy odpowiadający całym swoim majątkiem mają formę spółki akcyjnej lub spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, i takie spółki osobowe powinny w związku z tym podlegać środkom koordynacyjnym ustanowionym niniejszą dyrektywą. Niniejsza dyrektywa powinna również zapewniać objęcie takich spółek osobowych swoim zakresem, w przypadku gdy wspólnicy danej spółki osobowej niemający formy spółki akcyjnej lub spółki z ograniczoną odpowiedzialnością faktycznie ponoszą ograniczoną odpowiedzialność za zobowiązania spółki osobowej, ponieważ ta odpowiedzialność jest ograniczona przez inne jednostki objęte zakresem niniejszej dyrektywy. Wyłączenie jednostek niekomercyjnych z zakresu niniejszej dyrektywy jest zgodne z jej celem, w myśl art. 50 ust. 2 lit. g) Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE).

(6) Zakres niniejszej dyrektywy powinien się opierać na pewnych zasadach i uniemożliwiać jednostce samodzielne wyłączanie siebie z tego zakresu poprzez stworzenie wielowarstwowej struktury grupowej obejmującej jednostki z siedzibą na terytorium Unii lub poza nim.

(7) Przepisy niniejszej dyrektywy powinny mieć zastosowanie wyłącznie w zakresie, w jakim nie są one niezgodne lub sprzeczne z przepisami dotyczącymi sprawozdawczości finansowej niektórych rodzajów jednostek lub przepisami dotyczącymi podziału kapitału jednostki, określonymi w innych obowiązujących aktach ustawodawczych przyjętych przez jedną lub kilka instytucji unijnych.

(8) Ponadto niezbędne jest ustanowienie minimalnych równoważnych wymogów prawnych na poziomie Unii dotyczących zakresu informacji finansowych, które powinny być podawane do wiadomości publicznej przez konkurujące ze sobą jednostki.

(9) Roczne sprawozdania finansowe powinny być sporządzane przy zastosowaniu zasady ostrożności, w sposób prawdziwy i rzetelny przedstawiać stan aktywów i pasywów jednostki, jej sytuację finansową oraz wynik finansowy. Możliwe jest, że w wyjątkowych sytuacjach sprawozdanie finansowe nie będzie przedstawiać takiego prawdziwego i rzetelnego obrazu, przy zastosowaniu przepisów niniejszej dyrektywy. W takich przypadkach dana jednostka powinna odstąpić od zastosowania się do takich przepisów w celu przedstawienia prawdziwego i rzetelnego obrazu. Państwom członkowskim należy pozwolić na określenie takich wyjątkowych przypadków i ustanowienie stosownych przepisów szczególnych mających zastosowanie w takich sytuacjach. Za wyjątkowe przypadki należy uznawać wyłącznie bardzo nietypowe transakcje i nietypowe sytuacje; nie powinny one być np. związane z całymi konkretnymi sektorami.

(10) Niniejsza dyrektywa powinna zapewniać duży stopień harmonizacji wymogów dla małych jednostek w całej Unii. U podstaw niniejszej dyrektywy leży zasada "najpierw myśl na małą skalę". Aby uniknąć nieproporcjonalnych obciążeń administracyjnych dla tych jednostek, państwa członkowskie powinny mieć możliwość nałożenia wymogu ujawniania jedynie niektórych informacji w ramach informacji dodatkowej, jako dodatkowych do obowiązkowej informacji dodatkowej. W przypadku jednolitego zintegrowanego systemu sprawozdawczości państwa członkowskie mogą jednak w niektórych przypadkach wymagać określonej liczby dodatkowych ujawnień, jeżeli są one wyraźnie wymagane na mocy ich krajowego prawa podatkowego i są absolutnie konieczne do celów poboru podatków. Państwa członkowskie powinny mieć możliwość nakładania na średnie i duże jednostki wymogów idących dalej, niż minimalne wymogi określone w niniejszej dyrektywie.

(11) W przypadku gdy niniejsza dyrektywa pozwala państwom członkowskim nakładać dodatkowe wymogi na, przykładowo, małe jednostki, oznacza to, że państwa członkowskie mogą korzystać z tej możliwości w całości lub w części, nakładając mniejsze wymogi, niż pozwala na to opcja. Podobnie, w przypadku gdy niniejsza dyrektywa pozwala państwom członkowskim na korzystanie ze zwolnienia, np. dla małych jednostek, oznacza to, że państwa członkowskie mogą zwolnić takie jednostki w całości lub w części.

(12) Małe, średnie i duże jednostki powinno się definiować i odróżniać poprzez odniesienie do sumy bilansowej, przychodów netto ze sprzedaży i średniej liczby zatrudnionych w roku obrotowym, ponieważ kryteria te zwykle są obiektywnym wskaźnikiem wielkości jednostki. Jeżeli jednak jednostka dominująca nie sporządza skonsolidowanego sprawozdania finansowego dla grupy, państwa członkowskie powinny mieć możliwość podejmowania kroków, jakie uznają za konieczne, by wymagać klasyfikowania takiej jednostki, jako większej, określając jej wielkość i wynikającą z tego kategorię w ujęciu skonsolidowanym lub zagregowanym. Jeżeli państwo członkowskie stosuje jedno lub kilka opcjonalnych zwolnień dla mikrojednostek, mikrojednostki należy definiować także poprzez odniesienie do sumy bilansowej, przychodów netto ze sprzedaży oraz średniej liczby zatrudnionych pracowników w roku obrotowym. Państwa członkowskie nie powinny mieć obowiązku definiowania odrębnych kategorii średnich i dużych jednostek w swoich przepisach krajowych, jeżeli średnie jednostki podlegają tym samym wymogom, co duże jednostki.

(13) Mikrojednostki mają ograniczone zasoby, które mogą wykorzystać na spełnienie surowych wymogów regulacyjnych. W przypadku braku przepisów szczególnych w odniesieniu do mikrojednostek, stosuje się do nich przepisy mające zastosowanie do małych jednostek. Przepisy te stanowią dla nich obciążenie administracyjne, które jest nieproporcjonalne do ich wielkości, przez co jest ono bardziej uciążliwe dla mikrojednostek, niż dla innych małych jednostek. W związku z powyższym państwa członkowskie powinny mieć możliwość zwolnienia mikrojednostek z niektórych obowiązków mających zastosowanie do małych jednostek, które mogłyby nakładać na nie nadmierne obciążenia administracyjne. Jednakże mikrojednostki powinny nadal podlegać wszelkim krajowym obowiązkom dotyczącym prowadzenia ewidencji odzwierciedlającej przeprowadzane przez te jednostki transakcje gospodarcze oraz ich sytuację finansową. Ponadto, jednostki inwestycyjne i finansowe jednostki holdingowe powinny być wyłączone z korzyści, jakie dają uproszczenia mające zastosowanie do mikrojednostek.

(14) Państwa członkowskie powinny uwzględniać specyficzne warunki i potrzeby własnych rynków przy podejmowaniu decyzji o tym, czy lub jak wdrożyć odrębny system dla mikrojednostek w kontekście niniejszej dyrektywy.

(15) Ogłaszanie sprawozdań finansowych może być uciążliwe dla mikrojednostek. Jednocześnie państwa członkowskie muszą zapewnić przestrzeganie przepisów niniejszej dyrektywy. W związku z tym państwom członkowskim korzystającym ze zwolnień dla mikrojednostek przewidzianych w niniejszej dyrektywie należy pozwolić na zwolnienie mikrojednostek z ogólnego wymogu w zakresie ogłaszania sprawozdań, pod warunkiem iż informacje bilansowe będą należycie przedkładane zgodnie z prawem krajowym, co najmniej, jednemu wyznaczonemu właściwemu organowi i że informacje te będą przekazywane do rejestru przedsiębiorstw, tak by możliwe było otrzymanie - na wniosek - stosownej kopii. W takich przypadkach obowiązek określony w niniejszej dyrektywy dotyczący ogłaszania wszelkich dokumentów księgowych zgodnie z art. 3 ust. 5 dyrektywy 2009/101/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 16 września 2009 r. w sprawie koordynacji gwarancji, jakie są wymagane w państwach członkowskich od spółek w rozumieniu art. 48 akapit drugi Traktatu, w celu uzyskania ich równoważności, dla zapewnienia ochrony interesów zarówno wspólników, jak i osób trzecich (⁶) nie powinien mieć zastosowania.

(16) W celu zagwarantowania, że ujawniane informacje będą porównywalne i równoważne, zasady ujmowania i wyceny powinny obejmować założenie kontynuowania działalności, zasadę ostrożności i zasadę memoriału. Należy wykluczyć możliwość wzajemnego kompensowania między pozycjami aktywów i pasywów oraz przychodów i kosztów, a poszczególne składniki aktywów i pasywów powinny być wyceniane osobno. W określonych przypadkach, należy jednak zezwolić państwom członkowskim, by pozwalały jednostkom dokonywać kompensacji między poszczególnymi pozycjami aktywów i pasywów oraz przychodów i kosztów, lub na to, by nakładały taki wymóg na jednostki. Sposób prezentacji poszczególnych pozycji sprawozdania finansowego powinien uwzględniać realia gospodarcze lub treść ekonomiczną leżących u ich podstaw transakcji lub umów. Państwom członkowskim należy jednak zezwolić na zwolnienie jednostek ze stosowania tej zasady.

(17) Ujmowanie, wycena, prezentacja, ujawnianie i konsolidacja w sprawozdaniach finansowych powinny podlegać zasadzie istotności. Według zasady istotności informacje uznane za nieistotne mogą być np. zagregowane w sprawozdaniach finansowych. Niemniej jednak, jeżeli pojedynczą pozycję można uznać za nieistotną, wszystkie nieistotne pozycje o podobnym charakterze łącznie można uznać za istotne. Państwom członkowskim należy zezwolić na ograniczenie obowiązkowego stosowania zasady istotności do prezentacji i ujawniania. Zasada istotności nie powinna mieć wpływu na żadne krajowe obowiązki dotyczące prowadzenia pełnej ewidencji odzwierciedlającej transakcje gospodarcze oraz sytuację finansową.

(18) Pozycje ujęte w rocznych sprawozdaniach finansowych powinny być wyceniane zgodnie z zasadą ceny zakupu lub kosztu wytworzenia w celu zapewnienia wiarygodności informacji zawartych w sprawozdaniach finansowych. Państwa członkowskie powinny jednak mieć możliwość zezwolenia lub nakazania, aby jednostki aktualizowały wycenę aktywów trwałych, tak aby użytkownicy sprawozdań finansowych otrzymywali bardziej przydatne informacje.

(19) Potrzeba porównywalności informacji finansowych w całej Unii czyni koniecznym nałożenie na państwa członkowskie wymogu dopuszczenia systemu ujmowania określonych instrumentów finansowych według wartości godziwej. Ponadto systemy księgowania według wartości godziwej dostarczają informacji, które mogą być bardziej przydatne dla użytkowników sprawozdań finansowych niż informacje oparte na cenie zakupu lub koszcie wytworzenia. W związku z tym państwa członkowskie powinny dopuścić przyjęcie systemu księgowania według wartości godziwej przez wszystkie jednostki lub kategorie jednostek, inne niż mikrojednostki korzystające ze zwolnień przewidzianych w niniejszej dyrektywie, w odniesieniu do zarówno rocznych, jak i skonsolidowanych sprawozdań finansowych lub - o ile dane państwo członkowskie tak postanowi - wyłącznie w odniesieniu do skonsolidowanych sprawozdań finansowych. Ponadto państwa członkowskie powinny mieć możliwość zezwolenia lub nakazania, aby aktywa inne, niż instrumenty finansowe były ujmowane według wartości godziwej.

(20) Aby użytkownicy sprawozdań finansowych mogli łatwiej porównywać sytuację finansową jednostek w całej Unii niezbędna jest niewielka liczba wzorów bilansu. Państwa członkowskie powinny wymagać stosowania jednego z wzorów bilansu i powinny mieć możliwość zapewnienia wyboru spośród dozwolonych wzorów. Państwa członkowskie powinny jednak mieć możliwość zezwolenia lub nakazania, aby jednostki zmodyfikowały wzór i w swoim bilansie wyodrębniały pozycje bieżące i niebieżące. Należy dopuścić wzór rachunku zysków i strat według rodzaju wydatków oraz wzór rachunku zysków i strat ukazujący koszty w układzie funkcjonalnym. Państwa członkowskie powinny wymagać stosowania jednego wzoru zysków i strat i powinny mieć możliwość zapewnienia wyboru spośród dozwolonych wzorów. Państwa członkowskie powinny także mieć możliwość zezwalania jednostkom na przedstawianie sprawozdania z wyników zamiast rachunku zysków i strat sporządzonego zgodnie z jednym z dozwolonych wzorów. Dla małych i średnich jednostek można wprowadzić uproszczenia w stosunku do wymaganych wzorów. Państwa członkowskie powinny jednak mieć możliwość ograniczenia liczby wzorów bilansu i rachunku zysków i strat, jeżeli jest to konieczne do celów elektronicznego składania sprawozdań finansowych.

(21) W celu zachowania porównywalności należy zapewnić wspólne ramy ujmowania, wyceny i prezentacji m.in. korekt wartości, wartości firmy, rezerw, zapasów towarów i aktywów zamiennych oraz przychodów i kosztów o wyjątkowych rozmiarach lub nadzwyczajnym charakterze.

(22) Podstawą ujmowania i wyceny niektórych pozycji w sprawozdaniach finansowych są szacunki, własne osądy i modele a nie dokładne odwzorowania. Ze względu na niepewność towarzyszącą działalności przedsiębiorstw, niektórych pozycji sprawozdań finansowych nie można precyzyjnie wycenić, lecz tylko oszacować. Proces szacowania wymaga dokonania własnego osądu na podstawie najnowszych dostępnych, wiarygodnych informacji. Stosowanie szacunków jest jednym z podstawowych elementów sporządzania sprawozdań finansowych. Dotyczy to w szczególności rezerw, które ze względu na swój charakter są obciążone większą niepewnością, niż większość pozostałych pozycji bilansowych. Podstawą szacunków powinny być ostrożne osądy własne dokonywane przez zarząd danej jednostki; powinny one być obliczane w obiektywny sposób, poparte doświadczeniem z podobnych transakcji i, w niektórych przypadkach, nawet danymi przygotowanymi przez niezależnych ekspertów. Rozpatrywane dowody powinny obejmować wszelkie dodatkowe dowody powstałe w wyniku zdarzeń następujących po dniu bilansowym.

(23) Informacje zawarte w bilansie i w rachunku zysków i strat powinny zostać uzupełnione informacją dodatkową do sprawozdania finansowego. Użytkownicy sprawozdań finansowych zwykle nie potrzebują obszernych informacji uzupełniających w przypadku małych jednostek, a zestawienie takich informacji uzupełniających może być dla małych jednostek kosztowne. Uzasadniony jest, zatem, system ograniczonego ujawniania informacji w przypadku małych jednostek. Jeżeli jednak mikrojednostka lub mała jednostka uzna, że ujawnienie dodatkowych informacji podobnych do informacji wymaganych w przypadku średnich i dużych jednostek, lub też innych informacji nieprzewidzianych w niniejszej dyrektywie, będzie korzystne, nie należy jej tego uniemożliwiać.

(24) Ujawnianie informacji dotyczących zasad polityki rachunkowości jest jednym z kluczowych elementów informacji dodatkowej do sprawozdań finansowych. Wśród tak ujawnionych informacji powinny się w szczególności znaleźć podstawy wyceny poszczególnych pozycji, oświadczenie dotyczące zgodności zasad polityki rachunkowości z koncepcją kontynuowania działalności i wszelkie istotne zmiany wprowadzone w przyjętych zasadach polityki rachunkowości.

(25) Użytkownicy sprawozdań finansowych sporządzanych przez średnie i duże jednostki potrzebują zazwyczaj bardziej szczegółowych informacji. Dlatego też w niektórych obszarach powinno się ujawniać bardziej szczegółowe informacje. Zwolnienie z niektórych obowiązków w zakresie ujawniania informacji jest uzasadnione w przypadku, gdy takie ujawnienie przyniosłoby szkody określonym osobom lub samej jednostce.

(26) Sprawozdanie z działalności i skonsolidowane sprawozdanie z działalności stanowią istotne elementy sprawozdawczości finansowej. Należy przedstawić rzetelny przegląd rozwoju przedsiębiorstwa i jego sytuacji, stosownie do jego rozmiarów i poziomu złożoności. Informacje nie powinny ograniczać się do aspektów finansowych działalności jednostki; należy też uwzględnić analizę środowiskowych i społecznych aspektów działalności jednostki niezbędnych do poznania rozwoju jednostki, jej wyników lub sytuacji. W przypadkach gdy skonsolidowane sprawozdanie z działalności oraz sprawozdanie z działalności jednostki dominującej są przedstawiane łącznie, właściwe może być zwrócenie większej uwagi na kwestie, które są istotne dla jednostek objętych konsolidacją traktowanych jako całość. Jednakże z uwagi na potencjalne obciążenie, jakie może to stanowić dla małych i średnich jednostek, należy ustanowić przepis, zgodnie z którym państwa członkowskie mogą zrezygnować z obowiązku przedstawiania informacji niefinansowych w sprawozdaniu z działalności takich jednostek.

(27) Państwa członkowskie powinny mieć możliwość zwolnienia małych jednostek z obowiązku sporządzania sprawozdania z działalności, pod warunkiem że w informacji dodatkowej do sprawozdania finansowego takie jednostki uwzględnią dane dotyczące nabycia akcji własnych, o których mowa w art. 24 ust. 2 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2012/30/UE z dnia 25 października 2012 r. w sprawie koordynacji gwarancji, jakie są wymagane w państwach członkowskich od spółek w rozumieniu art. 54 akapit drugi Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, w celu uzyskania ich równoważności, dla ochrony interesów zarówno wspólników, jak i osób trzecich w zakresie tworzenia spółki akcyjnej, jak również utrzymania i zmian jej kapitału (⁷).

(28) Zważywszy, że jednostki notowane na giełdzie mogą odgrywać znaczącą rolę w gospodarkach, w których prowadzą działalność, przepisy niniejszej dyrektywy dotyczące oświadczenia o stosowaniu zasad ładu korporacyjnego powinny mieć zastosowanie do jednostek, których zbywalne papiery wartościowe dopuszczone są do obrotu na rynku regulowanym.

(29) Wiele jednostek jest właścicielami innych jednostek, a celem koordynacji przepisów regulujących skonsolidowane sprawozdania finansowe jest ochrona interesów w spółkach z kapitałem zakładowym. Skonsolidowane sprawozdania finansowe powinny być sporządzane, tak aby informacje finansowe dotyczące takich jednostek mogły być przekazywane wspólnikom i osobom trzecim. Przepisy krajowe regulujące skonsolidowane sprawozdania finansowe powinny zatem być skoordynowane w celu zapewnienia porównywalności i równoważności informacji, które jednostki powinny ogłaszać w obrębie Unii. Z uwagi na brak wolnorynkowej ceny transakcji państwa członkowskie powinny mieć możliwość dopuszczania rozliczania wewnątrzgrupowych transferów udziałów kapitałowych, czyli tzw. transakcji pod wspólną kontrolą, przy wykorzystaniu metody łączenia udziałów kapitałowych, w której wartość księgowa akcji lub udziałów w jednostce ujętej w konsolidacji jest kompensowana wyłącznie względem odpowiedniego odsetka kapitału.

(30) W dyrektywie Rady 83/349/EWG zawarto wymóg sporządzania skonsolidowanych sprawozdań finansowych dla grup w przypadkach, gdy jednostka dominująca albo co najmniej jedna z jednostek zależnych zostały utworzone jako jeden z rodzajów jednostek wymienionych w załączniku I lub załączniku II do niniejszej dyrektywy. Państwa członkowskie miały możliwość zwolnienia jednostek dominujących z wymogu sporządzania skonsolidowanych sprawozdań finansowych w przypadkach, gdy rodzaj jednostki dominującej nie był wymieniony w załączniku I lub załączniku II. Niniejsza dyrektywa nakłada wymóg sporządzania skonsolidowanych sprawozdań finansowych jedynie na jednostki dominujące należące do jednego z rodzajów wymienionych w załączniku I lub, w niektórych przypadkach, w załączniku II, jednak nie uniemożliwia państwom członkowskim rozszerzenia zakresu niniejszej dyrektywy tak, by objąć nim również inne sytuacje. W istocie zatem nic się nie zmienia, ponieważ, to nadal państwa członkowskie decydują o tym, czy jednostki nieobjęte zakresem niniejszej dyrektywy mają obowiązek sporządzania skonsolidowanych sprawozdań finansowych.

(31) Skonsolidowane sprawozdania finansowe powinny prezentować działalność jednostki dominującej i jej jednostek zależnych łącznie, jako pojedynczego podmiotu gospodarczego (grupy). Za jednostki zależne należy uznać jednostki kontrolowane przez jednostkę dominującą. Kontrola powinna wynikać z posiadania większości praw głosu, ale może także istnieć na podstawie umów z innymi akcjonariuszami lub wspólnikami. W niektórych okolicznościach sprawowanie skutecznej kontroli może występować w sytuacji, gdy jednostka dominująca posiada mniejszościowy udział w jednostce zależnej lub nie posiada takich udziałów wcale. Państwa członkowskie powinny mieć prawo nakazać, aby jednostki niepodlegające kontroli, ale zarządzane według jednolitych zasad lub posiadające wspólny organ administrujący, zarządzający lub nadzorujący, były uwzględniane w skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym.

(32) Jednostka zależna będąca równocześnie jednostką dominującą powinna sporządzać skonsolidowane sprawozdania finansowe. Niemniej jednak w pewnych okolicznościach państwa członkowskie powinny mieć prawo zwolnienia takich jednostek dominujących z obowiązku sporządzania skonsolidowanych sprawozdań finansowych, o ile ich wspólnicy oraz osoby trzecie są wystarczająco chronione.

(33) Małe grupy powinny być zwolnione z obowiązku sporządzania skonsolidowanych sprawozdań finansowych, ponieważ użytkownicy sprawozdań finansowych małych jednostek nie potrzebują bardziej szczegółowych informacji, a sporządzanie skonsolidowanych sprawozdań finansowych, oprócz rocznych sprawozdań finansowych jednostki dominującej i jednostek zależnych, może być kosztowne. Państwa członkowskie powinny mieć możliwość zwolnienia średnich grup z obowiązku sporządzania skonsolidowanych sprawozdań finansowych z tych samych względów dotyczących kosztów i korzyści, chyba że jakaś jednostka powiązana jest jednostką interesu publicznego.

(34) Konsolidacja wymaga pełnego włączenia aktywów i pasywów oraz przychodów i kosztów takich jednostek należących do grupy, odrębnego ujawnienia udziałów niekontrolujących w bilansie skonsolidowanym, w ramach kapitału własnego, oraz odrębnego ujawnienia w skonsolidowanym rachunku zysków i strat udziałów niekontrolujących w wyniku finansowym grupy. Należy jednak dokonać niezbędnych korekt w celu wyeliminowania skutków powiązań finansowych występujących między jednostkami objętymi konsolidacją.

(35) Zasady ujmowania i wyceny mające zastosowanie przy sporządzaniu rocznych sprawozdań finansowych powinny być stosowane także przy sporządzaniu skonsolidowanych sprawozdań finansowych. Niemniej jednak państwa członkowskie mogą zezwalać na to, by przepisy i zasady ogólne określone w niniejszej dyrektywie były stosowane w rocznych sprawozdaniach finansowych w sposób inny, niż w skonsolidowanych sprawozdaniach finansowych.

(36) Jednostki stowarzyszone powinny być uwzględniane w skonsolidowanych sprawozdaniach finansowych metodą praw własności. Przepisy dotyczące wyceny jednostek stowarzyszonych powinny co do istoty pozostać bez zmian w stosunku do dyrektywy 83/349/EWG, a metody dopuszczone na mocy tej dyrektywy mogą być nadal stosowane. Państwa członkowskie powinny również mieć możliwość zezwolenia lub nakazania, aby jednostka wspólnie zarządzana była w stopniu proporcjonalnym skonsolidowana w skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym.

(37) Skonsolidowane sprawozdanie finansowe powinno zawierać wszelkie informacje w formie informacji dodatkowej do sprawozdań finansowych dotyczące jednostek objętych konsolidacją traktowanych jako całość. Nazwy, siedziby i udziały grupy w kapitale jednostek powinny również być ujawniane w odniesieniu do jednostek zależnych, jednostek stowarzyszonych, jednostek wspólnie zarządzanych i udziałów kapitałowych.

(38) Roczne sprawozdania finansowe wszystkich jednostek, do których stosuje się niniejszą dyrektywę, powinny być ogłaszane zgodnie z dyrektywą 2009/101/WE. Należy jednak wprowadzić odstępstwa, na mocy których małym i średnim jednostkom można przyznać pewne zwolnienia w tym zakresie.

(39) Zdecydowanie zachęca się państwa członkowskie do tworzenia elektronicznych systemów publikacji umożliwiających jednostkom przedkładanie danych księgowych, w tym wymaganych ustawowo sprawozdań finansowych, jednorazowo i w formie umożliwiającej wielu użytkownikom swobodny dostęp do tych danych i korzystanie z nich. W odniesieniu do sprawozdawczości dotyczącej sprawozdań finansowych zachęca się Komisję do zbadania sposobów osiągnięcia harmonizacji formatu elektronicznego. Tego rodzaju systemy nie powinny jednak stanowić obciążenia dla małych i średnich jednostek.

(40) Członkowie organów administrujących, zarządzających i nadzorujących jednostki powinni co najmniej być wspólnie odpowiedzialni wobec jednostki za sporządzanie i ogłaszanie rocznych sprawozdań finansowych i sprawozdań z działalności. Takie samo podejście należy także stosować wobec członków organów administrujących, zarządzających i nadzorujących jednostek sporządzających skonsolidowane sprawozdania finansowe. Organy te działają w ramach kompetencji przyznanych im przez prawo krajowe. Nie powinno to uniemożliwiać państwom członkowskim rozszerzenia wymogów i wprowadzenia bezpośredniej odpowiedzialności wobec akcjonariuszy, a nawet innych zainteresowanych stron.

(41) Odpowiedzialność prawna za sporządzanie i ogłaszanie rocznych sprawozdań finansowych i skonsolidowanych sprawozdań finansowych, jak również sprawozdań z działalności i skonsolidowanych sprawozdań z działalności wynika z prawa krajowego. Odpowiednie zasady w zakresie odpowiedzialności prawnej, ustalone przez każde państwo członkowskie zgodnie z przepisami prawa krajowego, powinny mieć zastosowanie do członków organów administrujących, zarządzających i nadzorujących jednostki. Państwa członkowskie powinny mieć możliwość ustalenia zakresu odpowiedzialności.

(42) W celu wspierania wiarygodnych procedur sprawozdawczości finansowej w całej Unii członkowie organu jednostki, który jest odpowiedzialny za sporządzanie sprawozdań finansowych tej jednostki, powinni zapewnić, aby informacje finansowe zawarte w rocznym sprawozdaniu finansowym jednostki oraz w skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym grupy przedstawiały prawdziwy i rzetelny obraz.

(43) Roczne sprawozdania finansowe i skonsolidowane sprawozdania finansowe powinny podlegać badaniu. Wymogu, aby opinia z badania stwierdzała, czy roczne lub skonsolidowane sprawozdanie finansowe dają prawdziwy i rzetelny obraz zgodnie ze stosownymi ramami sprawozdawczości finansowej, nie należy rozumieć jako ograniczającego zakres tej opinii, lecz jako wymóg służący wyjaśnieniu kontekstu, w którym jest ona wyrażana. Roczne sprawozdania finansowe małych jednostek nie powinny podlegać takiemu obowiązkowi badania, ponieważ badanie może stanowić znaczące obciążenie administracyjne dla tej kategorii jednostek, podczas gdy w przypadku wielu małych jednostek te same osoby są zarazem wspólnikami lub akcjonariuszami, jak i osobami zarządzającymi, a więc zasadniczo nie potrzebują potwierdzenia wiarygodności sprawozdania finansowego przez osobę trzecią. Niemniej jednak niniejsza dyrektywa nie powinna uniemożliwiać państwom członkowskim nakładania na małe jednostki wymogu przeprowadzenia badania, z uwzględnieniem specyficznych warunków i potrzeb małych jednostek i użytkowników ich sprawozdań finansowych. Ponadto, treść opinii z badania powinna być raczej określona w dyrektywie 2006/043/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 17 maja 2006 r. w sprawie ustawowych badań rocznych sprawozdań finansowych i skonsolidowanych sprawozdań finansowych (⁸). Dlatego też należy odpowiednio zmienić tę dyrektywę.

(44) W celu zapewnienia większej przejrzystości płatności na rzecz administracji rządowej duże jednostki oraz jednostki interesu publicznego działające w przemyśle wydobywczym lub zajmujące się wyrębem lasów pierwotnych (⁹) powinny w odrębnym sprawozdaniu ujawniać, corocznie istotne płatności na rzecz administracji rządowej dokonywane w krajach, w których prowadzą one działalność. Takie jednostki prowadzą działalność w krajach posiadających bogate zasoby naturalne, zwłaszcza minerały, ropę, gaz ziemny, jak również lasy pierwotne. Sprawozdanie powinno zawierać rodzaje płatności porównywalne z płatnościami ujawnianymi przez jednostkę uczestniczącą w Inicjatywie Przejrzystości w Branżach Wydobywczych (EITI). Inicjatywa ta jest także uzupełnieniem planu działania Unii Europejskiej na rzecz egzekwowania prawa, zarządzania i handlu w dziedzinie leśnictwa (UE FLEGT) oraz przepisów rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 995/2010 z dnia 20 października 2010 r. ustanawiającego obowiązki podmiotów wprowadzających do obrotu drewno i produkty z drewna (¹⁰), które nakładają na podmioty zajmujące się handlem produktami z drewna wymóg dokładania należytej staranności, aby zapobiec wprowadzaniu nielegalnego drewna na unijny rynek.

(45) Sprawozdanie powinno służyć ułatwieniu rządom krajów bogatych w zasoby naturalne wdrażania zasad i kryteriów EITI, a także rozliczania się przed swoimi obywatelami z płatności, które rządy te otrzymują od jednostek prowadzących działalność w przemyśle wydobywczym lub zajmujących się wyrębem lasów pierwotnych i działających w ramach jurysdykcji tych krajów. Sprawozdanie powinno zawierać informacje w podziale na kraje i projekty. Projekt powinno się zdefiniować, jako działalność operacyjną regulowaną jedną umową, licencją, najmem lub dzierżawą, koncesją lub podobnymi umowami prawnymi i stanowiącymi podstawę zobowiązań płatniczych wobec administracji rządowej. Niemniej jednak, jeżeli kilka takich umów jest ze sobą znacząco powiązanych, to powinno być to uznawane za projekt. "Znacząco ze sobą powiązane" umowy prawne powinny być rozumiane, jako zestaw operacyjnie i geograficznie zintegrowanych umów, licencji, najmów lub dzierżaw, koncesji lub powiązanych umów o znacząco podobnych warunkach, które są podpisywane z administracją rządową, wskutek czego powstają zobowiązania płatnicze. Takie umowy mogą być regulowane przepisami jednej umowy, umowy spółki joint venture, przepisami porozumienia o podziale produkcji lub inną ogólną umową prawną.

(46) Żadna płatność, dokonana jako pojedyncza płatność lub seria powiązanych płatności, nie musi być uwzględniana w sprawozdaniu, jeżeli jest niższa niż 100.000 EUR w roku obrotowym. Oznacza to, że w przypadku jakiejkolwiek umowy przewidującej okresowe płatności lub raty (np. czynsz najmu), jednostka musi uwzględnić zagregowaną kwotę powiązanych płatności okresowych lub ratalnych powiązanych płatności, do celów określenia, czy osiągnięto próg dla tych serii płatności, oraz czy w związku z tym wymagane jest ujawnienie informacji.

(47) Jednostki działające w przemyśle wydobywczym lub zajmujące się wyrębem lasów pierwotnych nie powinny mieć obowiązku dezagregowania ani alokowania płatności na projekty w przypadku płatności, które dokonywane są na poczet zobowiązań nałożonych na jednostki na poziomie podmiotu, a nie na poziomie projektu. Na przykład, jeżeli jednostka prowadzi więcej niż jeden projekt w państwie przyjmującym, a administracja rządowa tego państwa nakłada na tę jednostkę podatki od osób prawnych w odniesieniu do całości dochodów tej jednostki w tym państwie, a nie w odniesieniu do określonego projektu lub określonej operacji na terytorium tego państwa, dopuszcza się, by jednostka ujawniała odnośną płatność lub odnośne płatności z tytułu podatku dochodowego bez wyszczególnienia określonego projektu związanego z tymi płatnościami.

(48) Jednostka działająca w przemyśle wydobywczym lub zajmująca się wyrębem lasów pierwotnych zasadniczo nie musi ujawniać dywidend, które wypłaca na rzecz administracji rządowej jako akcjonariuszowi zwykłemu tej jednostki, o ile dywidendy te są wypłacane administracji rządowej na tych samych zasadach, co innym akcjonariuszom. Jednostka ta będzie jednak musiała ujawniać wszelkie dywidendy wypłacane zamiast należności z tytułu produkcji lub tantiem.

(49) Aby przeciwdziałać potencjalnemu obchodzeniu wymogów dotyczących ujawniania informacji, niniejsza dyrektywa powinna określać, że płatności mają być ujawniane w związku z istotą danej działalności lub płatności. Dlatego też, jednostka nie powinna mieć możliwości uniknięcia ujawnienia informacji przez, na przykład, zmianę opisu działalności, która w innym przypadku wchodziłaby w zakres niniejszej dyrektywy. Ponadto płatności lub rodzaje działalności nie powinny być sztucznie dzielone lub agregowane, aby uchylić się od takich wymogów dotyczących ujawniania informacji.

(50) Aby ustalić okoliczności, w których jednostki powinny być zwolnione z wymogów sprawozdawczych określonych w rozdziale 10, uprawnienie do przyjmowania aktów delegowanych zgodnie z art. 290 TFUE należy przekazać Komisji w odniesieniu do określania kryteriów, które należy stosować przy ocenianiu, czy wymogi sprawozdawcze państwa trzeciego są równoważne z wymogami wspomnianego rozdziału. Szczególnie ważne jest, aby w trakcie prac przygotowawczych Komisja prowadziła stosowne konsultacje, w tym z ekspertami. W procesie przygotowywania i sporządzania aktów delegowanych Komisja powinna zapewnić równoczesne, terminowe i odpowiednie przekazywanie stosownych dokumentów Parlamentowi Europejskiemu i Radzie.

(51) W celu zapewnienia jednolitych warunków wykonywania art. 46 ust. 1 należy powierzyć Komisji uprawnienia wykonawcze. Uprawnienia te powinny być wykonywane zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 182/2011 z dnia 16 lutego 2011 r. ustanawiającym przepisy i zasady ogólne dotyczące trybu kontroli przez państwa członkowskie wykonywania uprawnień wykonawczych przez Komisję (¹¹).

(52) System sprawozdawczy powinien podlegać przeglądowi Komisji i obowiązkowi przedstawienia przez nią sprawozdania w ciągu trzech lat od wygaśnięcia terminu transpozycji niniejszej dyrektywy przez państwa członkowskie. W ramach przeglądu należy przeanalizować skuteczność systemu oraz uwzględnić rozwój sytuacji międzynarodowej, w tym kwestie konkurencyjności i bezpieczeństwa energetycznego. W przeglądzie należy również rozważyć rozszerzenie wymogów sprawozdawczych na inne sektory przemysłu, jak również to, czy sprawozdanie powinno podlegać badaniu. Ponadto w przeglądzie należy uwzględnić doświadczenia podmiotów opracowujących informacje o płatnościach oraz użytkowników tych informacji, a także przeanalizować stosowność uwzględnienia dodatkowych informacji o płatnościach, takich jak efektywne stawki podatkowe oraz dane odbiorcy płatności, np. informacje dotyczące rachunku bankowego.

(53) Zgodnie z wnioskami ze szczytu grupy G-8, który odbył się w Deauville w maju 2011 r., i w celu wspierania równych warunków działania na poziomie międzynarodowym Komisja powinna w dalszym ciągu zachęcać wszystkich partnerów międzynarodowych do wprowadzenia podobnych wymogów w zakresie sprawozdań dotyczących płatności na rzecz administracji rządowych. Szczególnie ważne w tym kontekście jest kontynuowanie prac nad odnośnym międzynarodowym standardem rachunkowości.

(54) W celu uwzględnienia przyszłych zmian w przepisach państw członkowskich i w prawodawstwie Unii dotyczącym rodzajów spółek, należy przekazać Komisji uprawnienia do przyjmowania aktów delegowanych zgodnie z art. 290 TFUE celem dokonania aktualizacji wykazów jednostek zawartych w załącznikach I i II. Stosowanie aktów delegowanych jest również konieczne w celu dostosowania kryteriów określających rozmiar jednostki, gdyż z upływem czasu inflacja prowadzi do obniżenia ich wartości realnej. Szczególnie ważne jest, aby w trakcie prac przygotowawczych Komisja prowadziła stosowne konsultacje, w tym z ekspertami. Przygotowując i opracowując akty delegowane Komisja powinna zapewnić jednoczesne, terminowe i odpowiednie przekazywanie stosownych dokumentów Parlamentowi Europejskiemu i Radzie.

(55) Ponieważ cele niniejszej dyrektywy, a mianowicie ułatwienie inwestycji transgranicznych oraz zwiększenie porównywalności sprawozdań finansowych na poziomie Unii i wzmocnienie zaufania publicznego do sprawozdań finansowych i innych sprawozdań dzięki udoskonalonemu i jednolicie stosowanemu ujawnianiu określonych informacji, nie mogą zostać osiągnięte w wystarczającym stopniu przez państwa członkowskie, natomiast z uwagi na skalę i skutki niniejszej dyrektywy cele te mogą zostać osiągnięte skuteczniej na poziomie Unii, Unia może przyjąć środki zgodnie z zasadą pomocniczości określoną w art. 5 Traktatu o Unii Europejskiej. Zgodnie z zasadą proporcjonalności określoną w tym artykule niniejsza dyrektywa nie wykracza poza to, co jest konieczne do osiągnięcia tych celów.

(56) Niniejsza dyrektywa zastępuje dyrektywy 78/660/EWG i 83/349/EWG. Dyrektywy te powinny zatem zostać uchylone.

(57) Niniejsza dyrektywa nie narusza praw podstawowych i jest zgodna z zasadami uznanymi w szczególności w Karcie praw podstawowych Unii Europejskiej.

(58) Zgodnie ze wspólną deklaracją polityczną państw członkowskich i Komisji dotyczącą dokumentów wyjaśniających z dnia 28 września 2011 r. państwa członkowskie zobowiązały się do dołączania, w uzasadnionych przypadkach, do powiadomienia o środkach transpozycji dokumentu lub dokumentów wyjaśniających związki między elementami dyrektywy a odpowiadającymi im częściami krajowych instrumentów służących transpozycji. W odniesieniu do niniejszej dyrektywy prawodawca uznaje, że przekazanie tabel korelacji jest uzasadnione,

____________________
(¹) Dz.U. C 181 z 21.6.2012, s. 84.
(²) Stanowisko Parlamentu Europejskiego z dnia 12 czerwca 2013 r. (dotychczas nieopublikowane w Dzienniku Urzędowym) i decyzja Rady z dnia 20 czerwca 2013 r.
(³) Dz.U. L 222 z 14.8.1978, s. 11.
(⁴) Dz.U. L 193 z 18.7.1983, s. 1.
(⁵) Dz.U. C 45 E z 23.2.2010, s. 58.
(⁶) Dz.U. L 258 z 1.10.2009, s. 11
(⁷) Dz.U. L 315 z 14.11.2012, s. 74.
(⁸) Dz.U. L 157 z 9.6.2006, s. 87.
(⁹) W rozumieniu dyrektywy 2009/28/WE jako "lasy z gatunkami rodzimymi, gdzie nie istnieją wyraźnie widoczne ślady działalności człowieka, a procesy ekologiczne nie zostały w istotny sposób zaburzone.".
(¹⁰) Dz.U. L 295 z 12.11.2010, s. 23.
(¹¹) Dz.U. L 55 z 28.2.2011, s. 13.

PRZYJMUJĄ NINIEJSZĄ DYREKTYWĘ: