VIII. Wsparcie dla działalności rolniczej

8.1. Pojęcie wsparcia

8.1.1. Przez wsparcie rozumie się nieodpłatną, bezzwrotną pomocą finansową. Jednostka ubiegająca się o jej przyznanie jest zobowiązania do spełnienia warunków określonych przez podmiot przyznający wsparcie.

8.1.2. Na potrzeby niniejszego standardu przez wsparcie rozumie się dotacje, płatności bezpośrednie, dopłaty, zwroty oraz pomoc.

8.2. Formy wsparcia²⁰)

8.2.1. Płatności w ramach systemu wsparcia bezpośredniego ²¹⁾

Celem systemu płatności bezpośrednich jest wsparcie gospodarstw rolnych prowadzących działalność rolniczą oraz stworzenie zachęty do utrzymania obecnych poziomów produkcji.

Wysokość płatności jest ustalana w formie decyzji administracyjnej, na podstawie wniosku  złożonego przez jednostkę. System wsparcia bezpośredniego realizowany jest między innymi poprzez: jednolitą płatność obszarową (JPO), płatność dodatkową (redystrybucyjną), płatność dla obszarów z ograniczeniami naturalnymi lub innymi szczególnymi ograniczeniami (ONW), płatność związaną z produkcją rolniczą.

Jednolita płatność obszarowa oraz płatność dodatkowa są związane z zadaniami realizowanymi na określonej powierzchni, przysługują do każdego kwalifikującego się hektara, na którym prowadzona jest działalność rolnicza.

Płatności dla obszarów z ograniczeniami dotyczą jednostek, które prowadzą działalność rolniczą na obszarach, na których rolnicze użytkowanie ziemi jest utrudnione. Płatność jest przyznawana jako dopłata wyrównawcza do każdego kwalifikującego się hektara użytków rolnych położonych na obszarach ONW.

Płatności związane z produkcją rolniczą są przyznawane w granicach określonych limitów ilościowych i zależą od ustalonych powierzchni lub liczby zwierząt. Są przyznawane po spełnieniu określonych warunków, np. spełnianiu wymagań w zakresie identyfikacji zwierząt określonych w przepisach o systemie identyfikacji i rejestracji zwierząt, zobowiązania się do wytworzenia i dostarczenia określonej ilości ziemniaków skrobiowych z określonej powierzchni gruntów.

Płatności związane z produkcją zwierzęcą obejmują płatności do sztuk zwierząt. W ramach tych płatności przewidziane są między innymi płatność do: bydła, owiec, kóz.

Płatności związane z produkcją roślinną obejmują płatności związane z powierzchnią upraw, m.in.: buraków cukrowych, ziemniaków skrobiowych, truskawek, roślin strączkowych na ziarno, roślin pastewnych.

8.2.2. Wsparcie ze środków Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich (PROW)

PROW ma przede wszystkim na celu rozwój gospodarstw rolnych poprzez dofinansowanie między innymi: kosztów budowy lub modernizacji budynków inwentarskich lub budowli, kosztów zakupu maszyn i urządzeń rolniczych oraz wyposażenia, kosztów zakładania lub modernizacji sadów i plantacji wieloletnich, kosztów zakupu oprogramowania komputerowego i zakupu patentów, licencji, praw autorskich, znaków towarowych.

Przy realizacji projektów finansowanych ze środków PROW, pomoc polega na refundacji części wydatków lub kosztów kwalifikowalnych. Przyjęcie do realizacji projektu objętego dofinansowaniem ze środków PROW, po spełnieniu wymogów prawnych i formalnych, następuje na podstawie umowy o dofinansowanie, która określa zasady udzielanej pomocy.

Refundacja poniesionych wydatków lub kosztów kwalifikowalnych określonych w umowie o dofinansowanie następuje na podstawie wniosku o płatność. Zatwierdzony wniosek jest podstawą do uruchomienia płatności ze środków PROW.

8.2.3. Wsparcie z budżetu krajowego

W ramach wsparcia udzielanego z budżetu krajowego realizowane są programy polegające między innymi na: zwrocie podatku akcyzowego zawartego w cenie oleju napędowego oraz dopłatach do materiału siewnego zużytego do siewu lub sadzenia.

Zasady zwrotu podatku akcyzowego zawartego w cenie oleju napędowego wykorzystanego do produkcji rolniczej określa ustawa z dnia 10 marca 2006 roku o zwrocie podatku akcyzowego zawartego w cenie oleju napędowego wykorzystywanego do produkcji rolnej i przepisy wykonawcze do tej ustawy²²⁾. Kwotę zwrotu podatku akcyzowego ustala się jako iloczyn ilości oleju napędowego zakupionego do produkcji rolnej oraz stawki zwrotu do 1 litra corocznie określonej w rozporządzeniu Rady Ministrów w sprawie stawki zwrotu podatku akcyzowego zawartego w cenie oleju napędowego wykorzystywanego do produkcji rolnej na 1 litr oleju. Dopłaty z tytułu zużytego do siewu lub sadzenia materiału siewnego kategorii elitarny lub kwalifikowany mają charakter pomocy de minimis w rolnictwie. Dopłaty udzielane są producentom rolnym do powierzchni gruntów obsianych lub obsadzonych elitarnym lub kwalifikowanym materiałem siewnym gatunków roślin uprawnych określonych w rozporządzeniu Rady Ministrów. Wysokość stawki dopłaty do 1 ha gruntów ornych określana jest rozporządzeniem Rady Ministrów. Wypłaty pomocy z dopłat następują na podstawie decyzji administracyjnych określających kwotę i termin wypłaty wsparcia, w oparciu o wniosek jednostki i przedłożonych dowodów zakupu (faktur) oleju napędowego względnie materiału siewnego i potwierdzenia zużycia materiału do siewu.

8.3. Ujęcie wsparcia w księgach rachunkowych

8.3.1. Każda jednostka, która otrzymuje wsparcie powinna, podejmując decyzję co do momentu i sposobu ujmowania w księgach rachunkowych, kierować się celami i warunkami udzielania oraz zasadami i okresami jego płatności.

8.3.2. Jednostka ujmuje wsparcie w księgach rachunkowych wyłącznie w przypadku, kiedy ma pewność, że jest w stanie spełnić warunki jego otrzymania oraz że wsparcie takie otrzyma. Oceniając prawdopodobieństwo otrzymania wsparcia, należy w szczególności kierować się zasadą ostrożności.

a) systemu wsparcia bezpośredniego w dacie wydania decyzji administracyjnej o przyznaniu wsparcia lub otrzymania środków pieniężnych, jeżeli nastąpiło to przed otrzymaniem decyzji,

b) PROW w dacie zatwierdzenia wniosku o płatność,

c) pomocy krajowej w dacie wydania decyzji administracyjnej o przyznaniu płatności.

(Przykład 24)

8.3.4. Sposób ujęcia wsparcia w księgach rachunkowych zależy od celu na jaki wsparcie zostało przyznane.

8.3.5. Do wsparcia do przychodów zalicza się płatności w ramach systemu wsparcia bezpośredniego (8.2.1.), zwroty oraz dopłaty (8.2.3.). Są to przychody z działalności operacyjnej okresu, w którym wsparcie stało się należne, tj. w dacie wydania decyzji administracyjnej przyznających wsparcie lub otrzymania środków pieniężnych, jeżeli nastąpiło to przed otrzymaniem decyzji.

8.3.6. Wsparcie ze środków PROW (8.2.2.) służące dofinansowaniu nabycia lub wytworzenia środków trwałych, środków trwałych w budowie albo wartości niematerialnych i prawnych zalicza się do rozliczeń międzyokresowych przychodów. Wsparcie to zwiększa stopniowo pozostałe przychody operacyjne, równolegle do odpisów amortyzacyjnych od aktywów trwałych sfinansowanych ze wsparcia.

8.3.7. Jeżeli jednostka otrzyma wsparcie w okresie następującym po przyjęciu aktywów trwałych do używania to cześć wsparcia odpowiadającą dotychczas dokonanym odpisom amortyzacyjnym odnosi się na pozostałe przychody operacyjne w miesiącu jej otrzymania.

________________
²⁰⁾ W przypadku innych form wsparcia zapisy standardu stosuje się odpowiednio.
²¹⁾ Podstawę prawną przyznawania płatności bezpośrednich stanowi ustawa z 26 stycznia 2007 r. o płatnościach w ramach systemów wsparcia bezpośredniego (Dz. U. z 2008 r. poz. 1051, z późn. zm.) oraz wydane na jej podstawie rozporządzenia wykonawcze Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi.
²²⁾ Dz.U. z 2015 r. poz. 1340.