VII. Ustalanie przychodów i kosztów wytworzenia sprzedanych produktów rolniczych

7.1. Ustalenie przychodów ze sprzedaży produktów rolniczych

7.1.1. Przychody ze sprzedaży produktów ustala się ze szczegółowością z jaką ujmuje się koszty ich wytworzenia, omówione w pkt 7.2., co najmniej w podziale na przychody ze sprzedaży produktów zwierzęcych i roślinnych.

7.1.2. Przychody dokumentują faktury. Obejmują one przychody z dokonanej do dnia bilansowego sprzedaży produktów rolniczych objętych i nieobjętych bieżącą ewidencją księgową.

7.1.3. Jeżeli jednostka dostarczyła produkty rolnicze odbiorcy, dysponuje potwierdzeniem ich ilości i jakości ale nie wystawiła faktury za sprzedane produkty to przychód ze sprzedaży ujmuje w księgach w wartości oszacowanej uwzgledniającej warunki ustalone z odbiorcą¹⁹⁾. Jeżeli wiarygodny szacunek nie jest możliwy, przychodów ze sprzedaży nie ujmuje się, a wartość przekazanych odbiorcy produktów ujmuje się jako zapasy poza jednostką.

7.1.4. Przychody ze sprzedaży zwierząt oraz upraw wieloletnich zaliczanych do biologicznych aktywów trwałych, stanowią pozostałe przychody operacyjne.

7.2. Ustalenie kosztów wytworzenia sprzedanych produktów rolniczych

7.2.1. Koszty wytworzenia sprzedanych produktów oznaczają rzeczywiste koszty wytworzenia sprzedanych produktów rolniczych (zwierzęcych i roślinnych) zależnie od przyjętych przez jednostkę zasad (polityki) rachunkowości. Koszt wytworzenia ustala się w różny sposób.

7.2.2. Rzeczywiste koszty wytworzenia produktów rolniczych, przekazanych odbiorcy bezpośrednio po zbiorze lub pozyskaniu niepodlegające magazynowaniu odnosi się w ciężar kosztów wytworzenia sprzedanych produktów.

7.2.3. Jeżeli na moment sprzedaży nie można ustalić rzeczywistego kosztu wytworzenia produktów rolniczych, to wycenia się je w cenach ewidencyjnych skorygowanych o odchylenia od cen ewidencyjnych przypadających na rozchód.

(Przykład 23)

7.2.4. Jeżeli do bieżącej ewidencji produktów rolniczych stosuje się ceny ewidencyjne, inne niż rzeczywiste koszty wytworzenia, a do bilansu stan ich wycenia się po kosztach wytworzenia, to powstałe odchylenia od cen ewidencyjnych (różnice spowodowane przyrostem wartości zwierząt lub wartości produktów rolniczych a kosztami utrzymania zwierząt danej kategorii i pozyskania produktów) rozlicza się:

a) w całości w koszty sprzedanych zwierząt i produktów rolniczych - gdy sprzedaż następuje bezpośrednio po zakończeniu tuczu i opasu lub odchowu zwierząt, udoju mleka, zbioru produktów roślinnych,

b) pomiędzy stan i rozchód produktów rolniczych (zwierząt w tuczu i opasie, odchowie oraz produktów roślinnych),

c) w całości w koszty sprzedanych produktów zwierzęcych, jeśli odchylenia powstały jako różnica między cenami ewidencyjnymi przychówka i produktów zwierzęcych a kosztami poniesionymi na utrzymanie zwierząt hodowlanych.

7.2.5. Jednostki, które wartość produktów gotowych odpisują w koszty w momencie ich wytworzenia, w połączeniu z ustalaniem stanu pozostałości i jego wyceny oraz korekty kosztów wytworzenia o wartość tego stanu, nie później niż na dzień bilansowy, odnoszą wstępnie ogół kosztów produkcji rolniczej, poniesionych w ciągu roku w ciężar kosztów wytworzenia sprzedanych produktów, a o różnicę między wartością stanu początkowego (plus) i stanu końcowego (minus) gotowych produktów rolniczych oraz produktów w toku produkcji korygują na dzień bilansowy koszt wytworzenia sprzedanych produktów (art. 17 ust. 2 pkt 4 Ustawy).

7.2.6. W jednostkach prowadzących uproszczoną ewidencję kosztów (systemem remanentowym) koszty wytworzenia sprzedanych produktów są ujmowane w księgach rachunkowych nie później na dzień bilansowy.

7.2.7. Koszty wytworzenia sprzedanych produktów zwiększają koszty opłat na fundusz promocji produktów rolno-spożywczych. Obowiązek naliczania, pobierania i wpłacania na fundusz promocji produktów rolno-spożywczych odpisów (0,1% przychodów netto ze sprzedaży produktów) przez producentów rolnych, określa ustawa z 22 maja 2009 r. o funduszach promocji produktów rolno-spożywczych (Dz. U. z 2017 r. poz. 2160). Odpisów na fundusz promocji nie nalicza się od obrotów wewnętrznych produktami wytworzonymi w danej jednostce (por. w pkt 6.6.11.).

7.2.8. Jeśli po zbiorach, produkty rolnicze są dostosowane do wymagań odbiorców i następuje przygotowanie produktów rolniczych do sprzedaży, niezmieniających ich właściwości fizykochemicznych, zostaną poddane, np.: oczyszczaniu, dosuszaniu i sortowaniu, to koszty wykonania tych czynności zwiększają koszty wytworzenia sprzedanych produktów rolniczych. Należy przyjąć, że ponoszenie kosztów wytworzenia produktów rolniczych kończy się, gdy nie następuje dalsze przetwarzanie produktów, co następuje, np. z chwilą przyjęcia produktów do magazynu lub - jeśli nie są one składowane - ich odbioru przez zamawiającego.

__________________
¹⁹⁾ System kształtowania cen za sprzedane produkty jest różny i zależy od wielu składowych. Jednostki otrzymują też premie cenowe (dodatki) zależne od ilości dostarczonych produktów. Często ceny ustalane są po kilku dostawach, jako średnie uzyskane w umówionym okresie z odbiorcą - raz w miesiącu czy kwartale.