Komunikat Ministra Rozwoju i Finansów z dnia 25.05.2017 r. w sprawie ogłoszenia uchwały Komitetu Standardów Rachunkowości w sprawie przyjęcia Krajowego Standardu Rachunkowości nr 11 "Środki trwałe"
o przepisie
art./§
pełną treść
widoczną część
powiązane
powiązane
Przykłady ilustrujące wybrane postanowienia standardu
Przykład 1 (6.32) - przekształcenie prawa wieczystego użytkowania gruntów
Spółka ABC posiadająca prawo wieczystego użytkowania gruntu (nabyte wcześniej odpłatnie) przekształca to prawo w prawo własności.
Wartość księgowa netto prawa wieczystego użytkowania gruntu (przed przekształceniem) wynosiła 20.000, w tym: wartość początkowa 35.000, dotychczasowe umorzenie 15.000.
Gmina (będąca właścicielem gruntu) naliczyła z tytułu przekształcenia prawa opłatę w wysokości 37.500 zł (co stanowi 20% aktualnej wartości rynkowej gruntu). Opłata ma być spłacana przez Spółkę ABC w okresie 15 lat.
Wartość początkową gruntu ustala się jako sumę wartości księgowej netto prawa wieczystego użytkowania gruntu (jego nieumorzonej wartości) powiększonej o opłatę z tytułu przekształcenia w prawo własności (gdyby Spółka ABC poniosła dodatkowe opłaty administracyjne związane z przekształceniem - ich kwota również zwiększyłaby wartość początkową nabytego gruntu).
Ewidencja księgowa:
Opis:
1) Wyksięgowanie z ewidencji prawa wieczystego użytkowania gruntu
2) Zaksięgowanie opłaty (na podstawie decyzji otrzymanej od właściwego organu) za przekształcenie prawa wieczystego użytkowania w prawo własności
3) Przyjęcie gruntu do ewidencji środków trwałych. Łączy się z tym wpisanie prawa do księgi inwentarzowej i nadanie mu odpowiedniego numeru, a zarazem wyłączenie z księgi inwentarzowej prawa wieczystego użytkowania gruntu.
Jeżeli Spółka ABC wykazywała wcześniej w ewidencji pozabilansowej wartość gruntu jako "Obce środki trwałe", wówczas po przyjęciu gruntu do ewidencji środków trwałych wartość gruntu jako "obcych środków trwałych" należy usunąć z ewidencji pozabilansowej.
Kwota "pozostałych rozrachunków" w wysokości należnej opłaty z tytułu przekształcenia prawa wieczystego użytkowania w prawo własności będzie wykazana w bilansie w podziale na:
- zobowiązania krótkoterminowe (pozycja B.III.2i) w części odpowiadającej kwocie należnej do zapłaty w okresie najbliższych 12 miesięcy - 2.500 zł,
- zobowiązania długoterminowe (pozycja B.II.2d) w części odpowiadającej kwocie należnej do zapłaty w okresie powyżej 12 miesięcy - 35.000 zł (jeżeli w roku, w którym doszło do przekształcenia nie została uiszczona opłata roczna).
Przykład 2 (6.33) - przekształcenie prawa wieczystego użytkowania gruntów
Spółka ABC posiadająca prawo wieczystego użytkowania gruntu (pozyskane wcześniej nieodpłatnie) przekształca to prawo w prawo własności.
Wartość księgowa netto prawa wieczystego użytkowania gruntu (przed przekształceniem) wynosiła 20.000 zł, w tym: wartość początkowa 35.000 zł, dotychczasowe umorzenie 15.000 zł.
Gmina (będąca właścicielem gruntu) naliczyła z tytułu przekształcenia opłatę w wysokości 37.500 zł (co stanowi 20% aktualnej wartości rynkowej gruntu). Ma być ona spłacana przez Spółkę ABC w okresie 15 lat.
Wartość początkowa gruntu ustala się w wysokości opłaty z tytułu przekształcenia w prawo własności (gdyby Spółka ABC poniosła dodatkowe opłaty administracyjne związane z przekształceniem - ich kwota również zwiększyłaby wartość początkową nabytego gruntu).
Nieumorzoną wartość początkową prawa wieczystego użytkowania gruntu odnosi się w ciężar pozostałych kosztów operacyjnych, natomiast odpowiadająca jej kwota rozliczeń międzyokresowych przychodów (z tytułu uzyskania wcześniej nieodpłatnie prawa wieczystego użytkowania gruntów) - stanowi pozostałe przychody operacyjne. W rachunku zysków i strat ujęty zostanie jedynie wynik na transakcji przekształcenia, czyli osiągnięty zysk lub poniesiona strata. Jeżeli nieumorzona wartość prawa wieczystego użytkowania gruntów będzie równa kwocie rozliczeń międzyokresowych przychodów, wówczas transakcja taka nie wpłynie na rachunek zysków i strat.
Ewidencja księgowa:
Opis:
1) Wyksięgowanie z ewidencji prawa wieczystego użytkowania gruntu
2) Wyksięgowanie ujętych wcześniej rozliczeń międzyokresowych przychodów z tytułu bezpłatnie otrzymanego prawa wieczystego użytkowania gruntów
3) Zaksięgowanie opłaty (na podstawie decyzji właściwego organu) za przekształcenie prawa wieczystego użytkowania w prawo własności
4) Przyjęcie gruntu do ewidencji środków trwałych (zapisy w księdze inwentarzowej jak w przykładzie 1).
Analogicznie jak w przykładzie 1 (6.32), jeżeli Spółka ABC wykazywała wcześniej w ewidencji pozabilansowej wartość gruntu jako "Obce środki trwałe", wówczas po przyjęciu gruntu do ewidencji środków trwałych wartość gruntu jako "obcych środków trwałych" należy usunąć z ewidencji pozabilansowej.
Przykład 3 (6.66) - zakup środka trwałego zabezpieczony za pomocą instrumentu pochodnego
Spółka ABC zawarła 30.09.20X5 r. transakcję kupna środka trwałego, którego cena jest wyrażona w walucie obcej i wynosi 1.000.000 Euro. Środek trwały będzie wytwarzany na zamówienie Spółki ABC a jego dostawa ma nastąpić 30.03.20X6 r. W celu zabezpieczenia się przed osłabieniem waluty polskiej (w dniu zawarcia umowy kurs wynosił 4,12 zł/Euro), Zarząd Spółki ABC podjął decyzję o zabezpieczeniu za pomocą instrumentu pochodnego - transakcji forward o terminie realizacji 30.03.20X6 r. Kurs terminowy na dzień 30.03.20X6 r. wynosił w dniu zawarcia transakcji zabezpieczającej 4,20 zł/Euro.
Transakcję zabezpieczającą zawarto jako zabezpieczenie planowanej transakcji i będzie ona rozliczana jako zabezpieczenie przepływów pieniężnych.
Poniższa tabela przedstawia kursy terminowe i kursy natychmiastowe EUR/PLN w okresie zabezpieczenia.
Data |
kurs natychmiastowy |
kurs terminowy |
30.09.20X5 |
4,12 |
4,17 |
31.12.20X5 |
4,18 |
4,22 |
30.03.20X6 |
4,40 |
4,40* |
*w dniu wykonania kontraktu kurs terminowy jest równy kursowi natychmiastowemu. |
Na dzień bilansowy 31.12.20X5 r. wycenia się jedynie instrument zabezpieczający, którego wartość godziwa na ten dzień wynosi 50.000 zł (w przykładzie w celu uproszczenia pominięto dyskontowanie przy ustalaniu wartości godziwej instrumentu pochodnego). Transakcja spełnia warunek wysokiej efektywności, a skutki wyceny instrumentu zabezpieczającego zostają ujęte w kapitale z aktualizacji wyceny.
Na dzień realizacji umowy 30.03.20X6 r. następuje ponowna wycena instrumentu zabezpieczającego, którego wartość godziwa na ten dzień (będący jednocześnie dniem rozliczenia kontraktu forward) wynosi 230.000 zł. Transakcja nadal spełnia warunek wysokiej efektywności, a skutki zmian wartości godziwej instrumentu zabezpieczającego (wynoszące 180.000 zł od dnia poprzedniej wyceny) zostaną w całości ujęte w kapitale z aktualizacji wyceny. Zgodnie z § 33 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie instrumentów finansowych bezwzględna wartość kwoty odniesionej na kapitał nie może być wyższa od wartości godziwej skumulowanych od dnia rozpoczęcia zabezpieczenia, zmian przyszłych przepływów pieniężnych związanych z zabezpieczaną pozycją.
W dniu 30.03.20X6 r. Spółka ABC otrzymała zamówiony środek trwały i przyjęła go do użytkowania. Wartość początkowa środka trwałego wynosząca 1.000.000 Euro przeliczona po kursie 4,40 zł/Euro wynosi 4.400.000 zł. Zgodnie z § 33 ust. 4 rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie instrumentów finansowych, skutki wyceny (zyski lub straty z przeszacowania) instrumentu zabezpieczającego ujęte do tego dnia w kapitale z aktualizacji wyceny "odpisuje się i odpowiednio dolicza do ceny nabycia lub inaczej określonej wartości początkowej wprowadzonych do ksiąg rachunkowych aktywów lub zobowiązań". Oznacza to, że zyski z wyceny instrumentu zabezpieczającego ujęte w kapitale z aktualizacji wyceny w wysokości 230.000 zł skorygują wartość początkową środka trwałego, która wyniesie 4.400.000 zł - 230.000 zł = 4.170.000 zł.
Instrument pochodny zostanie rozliczony, w wyniku rozliczenia Spółka ABC otrzyma 230.000 zł.
Ewidencja księgowa:
(schemat)
Opis:
1. Wycena instrumentu zabezpieczającego na 31.12.20X5 r.
2. Wycena instrumentu zabezpieczającego na 30.03.20X6 r.
3. Powstanie zobowiązania z tytułu zakupu środka trwałego i przyjęcie środka trwałego do użytkowania
4. Korekta wartości początkowej środka trwałego o skutki wyceny instrumentu zabezpieczającego zatrzymane w kapitale
5. Rozliczenie pieniężne instrumentu zabezpieczającego.
W przykładzie pominięto zapłatę zobowiązania z tytułu zakupu środka trwałego, która może być odroczona w czasie. W praktyce Spółka ABC mogła też zawrzeć transakcję terminową z datą wykonania, odpowiadającą terminowi płatności za środek trwały. Skutki wyceny instrumentu zabezpieczającego skorygowałyby wówczas koszty/przychody finansowe z tytułu różnic kursowych, jakie mogłyby powstać w dniu spłaty zobowiązania. Ewentualnie możliwe byłoby wyznaczenie takiej transakcji również jako zabezpieczenie planowanej transakcji, a która praktycznie zabezpieczałaby faktyczną płatność, jaka zostanie zrealizowana w celu uregulowania zobowiązania za kupiony środek trwały. Jednak w takim przypadku prawdopodobne jest, że transakcja mogłaby nie spełniać warunku wysokiej efektywności z uwagi na rozbieżność terminów (daty nabycia środka trwałego i daty spłaty zobowiązania).
Przykład 4 (6.66) - zakup środka trwałego zabezpieczony za pomocą instrumentu pochodnego
Spółka ABC zawarła 30.09.20X5 r. transakcję kupna środka trwałego, którego cena jest wyrażona w walucie obcej i wynosi 1.000.000 Euro. Środek trwały będzie wytwarzany na zamówienie Spółki ABC, a jego dostawa ma być zrealizowana 30.03.20X6 r. W celu zabezpieczenia się przed osłabieniem waluty polskiej (w dniu zawarcia umowy kurs wynosił 4,12 zł/Euro), Zarząd Spółki ABC podjął decyzję o zabezpieczeniu za pomocą instrumentu pochodnego - transakcji forward o terminie realizacji 30.03.20X6 r. Kurs terminowy na dzień 30.03.20X6 r. wynosił w dniu zawarcia transakcji zabezpieczającej 4,20 zł/Euro.
W celu zapewnienia 100% efektywność zabezpieczenia, Zarząd Spółki ABC podjął decyzję, iż na instrument zabezpieczający zostanie wyznaczona jedynie zmiana ceny natychmiastowej kontraktu forward (jest to dozwolone w myśl § 31 pkt 2 rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie instrumentów finansowych).
Poniższa tabela przedstawia kursy terminowe i kursy natychmiastowe EUR/PLN w okresie zabezpieczenia oraz wartość godziwą kontraktu forward (z uwzględnieniem zmiany ceny natychmiastowej - stanowiącej instrument zabezpieczający oraz zmiany oprocentowania kontraktu forward - wyłączonej z zabezpieczenia i traktowanej jako zmiany wartości godziwej niezabezpieczającego instrumentu pochodnego). Dla uproszczenia obliczeń pominięto dyskontowanie.
Data |
kurs natychmiastowy |
kurs terminowy |
wartość |
zmiana ceny |
zmiana |
30.09.20X5 |
4,12 |
4,17 |
- |
- |
- |
31.12.20X5 |
4,18 |
4,22 |
50.000 |
+60.000 |
-10.000 |
30.03.20X6 |
4,40 |
4,40* |
230.000 |
+280.000 |
-50.000 |
*w dniu wykonania kontraktu kurs wykonania jest równy kursowi natychmiastowemu. |
Na dzień bilansowy 31.12.20X5 r. następuje jedynie wycena instrumentu zabezpieczającego, którego wartość godziwa na ten dzień wynosi 50.000 zł. Zmianę ceny natychmiastowej (stanowiącą instrument zabezpieczający), ujmuje się w kapitale z aktualizacji wyceny w wysokości 60.000 zł, natomiast skutki zmiany oprocentowania forward, jako niestanowiące instrumentu zabezpieczającego, obciążają koszty finansowe roku 2015 w wysokości 10.000 zł.
Na dzień realizacji umowy 30.03.20X6 r. następuje ponowna wycena kontraktu forward, którego wartość godziwa na ten dzień (będący jednocześnie dniem rozliczenia kontraktu forward) wynosi 230.000 zł, co oznacza wzrost wartości godziwej o 180.000 zł. Transakcja nadal spełnia warunek wysokiej efektywności, a skutki zmian wartości godziwej instrumentu zabezpieczającego (zmiany ceny natychmiastowej) w wysokości 220.000 zł zostaną ujęte w kapitale z aktualizacji wyceny.
Zmiana oprocentowania forward, w wysokości 40.000 zł obciąża koszty finansowe (jako skutki wyceny niezabezpieczającego instrumentu pochodnego).
W dniu 30.03.20X6 r. Spółka ABC otrzymuje zamówiony środek trwały i przyjmuje go do użytkowania. Wartość początkowa środka trwałego wynosząca 1.000.000 Euro przeliczona po kursie 4,40 zł/Euro wynosi 4.400.000 zł. Zgodnie z § 33 ust. 4 rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie instrumentów finansowych skutki wyceny (zyski lub straty z przeszacowania) instrumentu zabezpieczającego, ujęte do tego dnia w kapitale z aktualizacji wyceny "odpisuje się i odpowiednio dolicza do ceny nabycia lub inaczej określonej wartości początkowej wprowadzonych do ksiąg rachunkowych aktywów lub zobowiązań". Oznacza to, że zyski z wyceny instrumentu zabezpieczającego ujęte w kapitale z aktualizacji wyceny w wysokości 280.000 zł skorygują wartość początkową środka trwałego, która wyniesie
4.400.000 zł - 280.000 zł = 4.120.000 zł.
Instrument pochodny zostanie rozliczony, w wyniku rozliczenia Spółka ABC otrzyma 230.000 zł.
Ewidencja księgowa:
Opis:
1. Wycena kontraktu forward na 31.12.20X5 r., w tym:
a) zmiana wartości stanowiąca instrument zabezpieczający,
b) zmiana wartości wyłączona z zabezpieczenia.
2. Wycena kontraktu forward na 30.03.20X6 r., w tym:
a) zmiana wartości stanowiąca instrument zabezpieczający,
b) zmiana wartości wyłączona z zabezpieczenia.
3. Powstanie zobowiązania z tytułu zakupu środka trwałego i przyjęcie środka trwałego do użytkowania
4. Korekta wartości początkowej środka trwałego o skutki wyceny instrumentu zabezpieczającego zatrzymane w kapitale
5. Rozliczenie pieniężne instrumentu zabezpieczającego
W przykładzie pominięto płatność zobowiązania z tytułu zakupu środka trwałego, która może być odroczona w czasie.
Przykład 5 (6.67) - budowa środka trwałego finansowana z kredytu inwestycyjnego zabezpieczonego instrumentem pochodnym
Spółka ABC zaciągnęła walutowy kredyt inwestycyjny w związku z budową środka trwałego. Kredyt będzie spłacany (wraz z odsetkami) w 30 ratach. Pierwsze 5 rat będzie płaconych w okresie trwania budowy środka trwałego, w związku z czym skutki wyceny kredytu w tym okresie będą zwiększać koszt wytworzenia środka trwałego w budowie. Odsetki od kredytu naliczone/płacone w okresie budowy środka trwałego wynosiły odpowiednio: 10.000 zł, 10.300 zł, 10.800 zł, 10.400 zł, 10.600 zł.
W celu zabezpieczenia ryzyka związanego ze wzrostem kursu waluty obcej, w której zaciągnięto kredyt, Spółka ABC zawarła transakcję pochodną zabezpieczającą przepływy pieniężne z tytułu płatności odsetek. Skutki wyceny instrumentu pochodnego zabezpieczającego w części stanowiącej efektywną część zabezpieczenia wpływają na wynik finansowy okresu, w którym zabezpieczane ryzyko oddziaływuje na wynik finansowy. W okresie trwania budowy środka trwałego koszty odsetek zwiększają koszt wytworzenia środka trwałego, a zatem skutki wyceny instrumentu zabezpieczającego korygując te koszty również będą ujmowane w koszcie wytworzenia środka trwałego w budowie (odpowiednio zmniejszając go lub zwiększając).
Skutki wyceny instrumentu zabezpieczającego w okresie budowy środka trwałego ustalone na dni kolejnych wycen/płatności odsetek, w części stanowiącej efektywne zabezpieczenie wynosiły odpowiednio: 80 zł, 380 zł, 880 zł, 480 zł, 680 zł.
W rezultacie koszt budowy środka trwałego został w okresie trwania tej budowy obciążony kosztami finansowania w wysokości: (10.000 zł - 80 zł) + (10.300 zł - 380 zł) + (10.800 zł - 880 zł) + (10.400 zł - 480 zł) + (10.600 zł - 680 zł) = 9.920 zł + 9.920 zł + 9.920 zł + 9.920 zł + 9.920 zł = 49.600 zł.
Gdyby Spółka ABC nie zabezpieczyła płatności odsetek (lub zawarła transakcję pochodną, ale nie wyznaczyłaby jej na transakcję zabezpieczającą, bądź z innych przyczyn transakcja taka nie spełniałaby warunków transakcji zabezpieczającej w rozumieniu regulacji rachunkowości) koszt budowy środka trwałego w okresie trwania tej budowy zostałby obciążony kosztami finansowania w wysokości 10.000 zł + 10.300 zł + 10.800 zł + 10.400 zł + 10.600 zł = 52.100 zł.
Przykład 6 (rozdział 8) Metody amortyzacji (pozostałość środka trwałego nie posiada istotnej wartości)
Spółka ABC nabyła środek trwały o wartości początkowej 80.000 zł, który przyjęła do użytkowania dnia 1.01.20X5 r. Nie stwierdzono, by pozostałość środka trwałego miała istotną wartość. Okres jego ekonomicznej użyteczności ustalono na 4 lata.
Kwoty odpisów amortyzacyjnych dokonywanych w kolejnych latach będą zależne od przyjętej metody amortyzacji. Może to być:
a) amortyzacja liniowa,
b) amortyzacja degresywna (metodą malejącego salda ze wskaźnikiem 2),
c) amortyzacja degresywna (metodą sumy cyfr).
Wariant A (amortyzacja liniowa)
Okres amortyzacji = 4 lata
Stopa amortyzacji = 25% (100% / 4)
Stawka amortyzacji rocznej = 25% x 80.000 zł = 20.000 zł
Odpisy amortyzacyjne w kolejnych latach wyniosą:
rok |
wartość bilansowa na początek roku |
amortyzacja roczna |
skumulowane |
wartość bilansowa na koniec roku |
20X5 |
80.000 zł |
20.000 zł |
20.000 zł |
60.000 zł |
20X6 |
60.000 zł |
20.000 zł |
40.000 zł |
40.000 zł |
20X7 |
40.000 zł |
20.000 zł |
60.000 zł |
20.000 zł |
20X8 |
20.000 zł |
20.000 zł |
80.000 zł |
0 zł |
Wariant B (amortyzacja degresywna malejącego salda)
Okres amortyzacji = 4 lata
Stopa amortyzacji liniowej = 25% (100% / 4)
Wskaźnik amortyzacji degresywnej = 2
Stopa amortyzacji degresywnej = 2 x 25% = 50%
Odpisy amortyzacyjne w kolejnych latach:
rok |
wartość |
amortyzacja roczna |
skumulowane |
wartość bilansowa |
20X5 |
80.000 zł |
50% x 80.000 zł = 40.000 zł |
40.000 zł |
40.000 zł |
20X6 |
40.000 zł |
50% x 40.000 zł = 20.000 zł |
60.000 zł |
20.000 zł |
20X7 |
20.000 zł |
50% x 20.000 zł = 10.000 zł* |
70.000 zł |
10.000 zł |
20X8 |
10.000 zł |
50% x 10.000 zł = 5.000 zł |
75.000 zł |
5.000 zł** |
*Jest to amortyzacja degresywna, a nie amortyzacja degresywno-liniowa (określana również mianem amortyzacji przyspieszonej w rozumieniu regulacji podatkowych). Dlatego w okresie, w którym kwota odpisu amortyzacyjnego będzie niższa niż kwota odpisu amortyzacyjnego ustalonego według metody liniowej, nie następuje zmiana metody dokonywania odpisów.
**Przy zastosowaniu amortyzacji degresywnej metodą malejącego salda początkowa wartość środka trwałego (lub jego wartość amortyzowana) nie zostanie w pełni zamortyzowana (z uwagi na sposób ustalania kwoty odpisu jako iloczynu stopy amortyzacji degresywnej i wartości bilansowej środka trwałego na początek okresu). Pozostała (niezamortyzowana) wartość środka trwałego zostanie odpisana w ciężar kosztów amortyzacji po zakończeniu okresu użytkowania środka trwałego.
Wariant C (amortyzacja degresywna metodą sumy cyfr rocznych)
Okres amortyzacji = 4 lata
Wskaźniki amortyzacji degresywnej dokonywanej metodą sumy cyfr wyniosą w kolejnych latach:
Odpisy amortyzacyjne w kolejnych latach:
rok |
wartość
|
amortyzacja roczna |
skumulowane
|
wartość bilansowa
|
20X5 |
80.000 zł |
80.000 zł x 0,40 = 32.000 zł |
32.000 zł |
48.000 zł |
20X6 |
40.000 zł |
80.000 zł x 0,30 = 24.000 zł |
56.000 zł |
24.000 zł |
20X7 |
20.000 zł |
80.000 zł x 0,20 = 16.000 zł |
72.000 zł |
8.000 zł |
20X8 |
10.000 zł |
80.000 zł x 0,10 = 8.000 zł |
80.000 zł |
0 zł |
Przykład 7 (rozdział 8) Metody amortyzacji (pozostałość środka trwałego ma istotną wartość)
Spółka ABC nabyła środek trwały o wartości początkowej 100.000 zł, który przyjęła do użytkowania dnia 1.01.20X5 r. Wartość pozostałości środka trwałego wynosi 10.000 zł, a tym samym wartość podlegająca amortyzacji jest równa 90.000 zł. Okres ekonomicznej użyteczności ustalono na 5 lat.
Kwoty odpisów amortyzacyjnych dokonywanych w kolejnych latach będą zależeć od przyjętej metody amortyzacji:
a) amortyzacja liniowa,
b) amortyzacja degresywna (metodą malejącego salda ze wskaźnikiem 2),
c) amortyzacja degresywna (metodą sumy cyfr).
Wariant A (amortyzacja liniowa)
Okres amortyzacji = 5 lat
Stopa amortyzacji = 20% (100% / 5)
Stawka amortyzacji rocznej = 20% x 90.000 zł = 18.000 zł
Odpisy amortyzacyjne w kolejnych latach wyniosą:
rok |
wartość bilansowa na początek roku |
amortyzacja roczna |
skumulowane
|
wartość bilansowa na koniec roku |
20X5 |
100.000 zł |
18.000 zł |
18.000 zł |
82.000 zł |
20X6 |
82.000 zł |
18.000 zł |
36.000 zł |
64.000 zł |
20X7 |
64.000 zł |
18.000 zł |
54.000 zł |
46.000 zł |
20X8 |
46.000 zł |
18.000 zł |
72.000 zł |
28.000 zł |
20X9 |
28.000 zł |
18.000 zł |
90.000 zł |
10.000 zł |
Wariant B (amortyzacja degresywna malejącego salda)
Okres amortyzacji = 5 lat
Stopa amortyzacji liniowej = 20% (100% / 5)
Wskaźnik amortyzacji degresywnej = 2
Stopa amortyzacji degresywnej = 2 x 20% = 40%
Odpisy amortyzacyjne w kolejnych latach wyniosą:
rok |
wartość |
amortyzacja roczna |
skumulowane |
wartość bilansowa |
20X5 |
100.000 zł |
40% x 100.000 zł = 40.000 zł |
40.000 zł |
60.000 zł |
20X6 |
60.000 zł |
40% x 60.000 zł = 24.000 zł |
64.000 zł |
36.000 zł |
20X7 |
36.000 zł |
40% x 36.000 zł = 14.400 zł* |
78.400 zł |
21.600 zł |
20X8 |
21.600 zł |
40% x 21.600 zł = 8.640 zł |
87.040 zł |
12.960 zł |
20X9 |
12.960 zł |
2.960 zł** |
90.000 zł |
10.000 zł |
*Jest to amortyzacja degresywna, a nie amortyzacja degresywno-liniowa (określana również mianem amortyzacji przyspieszonej w rozumieniu regulacji podatkowych). Dlatego w okresie, w którym kwota odpisu amortyzacyjnego będzie niższa niż kwota odpisu amortyzacyjnego ustalonego według metody liniowej, nie następuje zmiana metody dokonywania odpisów.
**Przy zastosowaniu amortyzacji degresywnej metodą malejącego salda odpis amortyzacyjny za 20X9 r. powinien wynosić 40% x 12.960 zł = 5.184 zł. Jednak wartość pozostałości tego środka trwałego wynosi 10.000 zł, w związku z czym w ostatnim roku dokonany zostanie jedynie odpis amortyzacyjny w kwocie pozwalającej na doprowadzenie wartości bilansowej do wartości pozostałości. Oznacza to, że przyjmując w każdym roku równe miesięczne odpisy amortyzacyjne, kwota miesięcznego odpisu w 20X9 r. wyniesie 2.960 zł / 12 = 246,67 zł.
Wariant C (amortyzacja degresywna metodą sumy cyfr rocznych)
Okres amortyzacji = 5 lat
Wskaźniki amortyzacji degresywnej dokonywanej metodą sumy cyfr wyniosą w kolejnych latach:
Odpisy amortyzacyjne w kolejnych latach wyniosą:
rok |
wartość |
amortyzacja roczna |
skumulowane |
wartość bilansowa na koniec roku |
20X5 |
100.000 zł |
|
30.000 zł |
70.000 zł |
20X6 |
70.000 zł |
90.000 zł x 4 / 15 = 24.000 zł |
54.000 zł |
46.000 zł |
20X7 |
46.000 zł |
90.000 zł x 3 / 15 = 18.000 zł |
72.000 zł |
28.000 zł |
20X8 |
28.000 zł |
90.000 zł x 2 / 15 = 12.000 zł |
84.000 zł |
16.000 zł |
20X9 |
16.000 zł |
90.000 zł x 1 / 15 = 6.000 zł |
90.000 zł |
10.000 zł |
Przykład 8 (8.42-8.44) Weryfikacja okresu amortyzacji
Spółka ABC posiada środek trwały, który przyjęła do użytkowania dnia 01.06.20X3 r. Wartość początkowa tego środka trwałego wynosi 120.000 zł nie posiada on istotnej wartości pozostałości. Okres ekonomicznej użyteczności ustalono na 5 lat (koniec okresu użytkowania jest planowany na 31.05.20X9 r.1)). Środek trwały będzie amortyzowany metodą liniową.
Stopa amortyzacji rocznej = 100%/5 = 20%
Stawka amortyzacji rocznej = 20% x 120.000 zł = 24.000 zł
Stawka amortyzacji miesięcznej = 24.000 zł / 12 = 2.000 zł
Plan amortyzacji środka trwałego sporządzony na początek jego użytkowania:
rok |
wartość bilansowa |
amortyzacja roczna |
skumulowane |
wartość bilansowa |
20X3 (7 m-cy) |
120.000 zł |
7 x 2.000 zł = 14.000 zł |
14.000 zł |
106.000 zł |
20X4 |
106.000 zł |
24.000 zł |
38.000 zł |
82.000 zł |
20X5 |
82.000 zł |
24.000 zł |
62.000 zł |
58.000 zł |
20X6 |
58.000 zł |
24.000 zł |
86.000 zł |
34.000 zł |
20X7 |
34.000 zł |
24.000 zł |
110.000 zł |
10.000 zł |
20X8 (5 m-cy) |
10.000 zł |
5 x 2.000 zł = 10 000 zł |
120.000 zł* |
0 zł |
*Jest to skumulowane umorzenie na 31.05.20X8 r., czyli dzień zakończenia użytkowania (okresu ekonomicznej użyteczności) środka trwałego |
W 20X7 r. po sporządzeniu i zatwierdzeniu sprawozdania finansowego za 20X6 r. Spółka ABC zweryfikowała oczekiwany dalszy okres ekonomicznej użyteczności środka trwałego, uznając że będzie on użytkowany jeszcze przez 25 miesięcy (ustalono, że koniec okresu użytkowania nastąpi 31.01.20X9 r.) licząc od 01.01.20X7 r.
Weryfikacja okresu ekonomicznej użyteczności środka trwałego oznacza, że nowa stawka amortyzacji miesięcznej (począwszy od 1.01.20X7 r.) wynosić będzie 34.000 zł / 25 = 1.360 zł.
Stopa amortyzacji wynosić będzie (1.360 zł x 12) / 120.000 zł = 13,60 %.
Dla dalszego okresu użytkowania środka trwałego został sporządzony zweryfikowany plan amortyzacji:
rok |
wartość bilansowa |
amortyzacja roczna |
skumulowane |
wartość bilansowa |
20X7 |
34.000 zł |
16.320 zł |
102.320 zł* |
17.680 zł |
20X8 |
17.680 zł |
16.320 zł |
118.640 zł |
1.360 zł |
20X9 (1 m-c) |
1.360 zł |
1 x 1.360 zł = 1.360 zł |
120.000 zł** |
0 zł |
*Skumulowane umorzenie na koniec 20X7 r. (po weryfikacji okresu ekonomicznej użyteczności) jest równe umorzeniu na koniec 20X6 r.(86.000 zł) powiększonemu o amortyzację (umorzenie) za 20X7 r. wynoszącą 16.320 zł (czyli ustaloną już po zweryfikowaniu okresu ekonomicznej użyteczności).
**Jest to skumulowane umorzenie na 31.01.20X9 r, czyli dzień zakończenia użytkowania (okresu ekonomicznej użyteczności) środka trwałego
1) Zdaniem redakcji zamiast: 31.05.20X9 r., powinno być 31.05.20X8 r.