Komunikat nr 2 Ministra Finansów z dnia 29.03.2012 r. w sprawie ogłoszenia uchwały Komitetu Standardów Rachunkowości w sprawie przyjęcia znowelizowanego Krajowego Standardu Rachunkowości Nr 4 "Utrata wartości aktywów"
o przepisie
art./§
pełną treść
widoczną część
powiązane
powiązane
4.1. Nie rzadziej niż na każdy dzień bilansowy jednostka ustala, czy zachodzi potrzeba przeprowadzenia procedury ustalania odpisu aktualizującego wycenę aktywów spowodowanego utratą przez nie wartości - zarówno w odniesieniu do aktywów wykorzystywanych do działalności operacyjnej, jak i inwestycji, bez względu na to, czy są one dostępne do użytkowania (tzn. gotowe, przystosowane już do użytkowania), czy jeszcze nie. Pomocne w tym sprawdzeniu jest badanie okoliczności ustalanych na podstawie zewnętrznych i wewnętrznych źródeł informacji.
4.2. Badanie potrzeby przeprowadzenia procedury aktualizacji wyceny aktywów oparte na okolicznościach ustalanych na podstawie zewnętrznych źródeł informacji polega na rozpatrzeniu co najmniej poniższych kwestii:
a) Czy wystąpiły okoliczności wskazujące na to, że jednostka może nie uzyskać z przyczyn od siebie niezależnych należnych jej kwot pieniężnych, innych aktywów finansowych, dóbr lub świadczeń? Może to na przykład być wywołane: występowaniem negatywnych zmian w środowisku technologicznym, rynkowym, gospodarczym, prawnym i innym, w którym działają emitenci instrumentów finansowych posiadanych przez jednostkę, jej dłużnicy i inni kontrahenci, a które powodują w ich działalności znaczące trudności finansowe lub innej natury, niedotrzymanie warunków umowy przez emitentów, dłużników lub innych kontrahentów i niespłacenie albo zaleganie ze spłatą należnych odsetek lub nominalnej wartości składnika aktywów, wysokiego prawdopodobieństwa likwidacji, upadłości lub restrukturyzacji działalności emitentów, dłużników lub innych kontrahentów, zaniku aktywnego rynku na posiadane składniki aktywów, z powodu trudności finansowych lub innych dotyczących emitentów, dłużników lub innych kontrahentów z tym składnikiem związanych.
Zanik aktywnego rynku z powodu wycofania z obrotu danego instrumentu finansowego, dobra lub świadczenia wynikający z przesłanek gospodarczych a niewymuszony trudnościami, nie jest dowodem utraty wartości aktywów posiadanych przez jednostkę. Nie uważa się także za utratę wartości w rozumieniu Standardu krótkoterminowego spadku wartości (rynkowej, godziwej, ustalonej zgodnie z metodą praw własności lub w skorygowanej cenie nabycia) składnika aktywów, dla którego ustawa o rachunkowości lub rozporządzenie z 12.12.2001 r. przewiduje taki poziom wyceny bilansowej. Za obiektywny dowód utraty wartości składników aktywów wycenianych na dzień bilansowy w takich wartościach uważa się natomiast znaczący i przedłużający się spadek ich wartości (rynkowej, godziwej, ustalonej zgodnie z metodą praw własności lub w skorygowanej cenie nabycia) poniżej wartości ustalonej przy ich wprowadzeniu do ksiąg rachunkowych jednostki. Taki spadek wartości wskazuje, że nakłady poniesione na pozyskanie składników aktywów nie zostaną odzyskane.) Na potrzebę przeprowadzenia procedury aktualizacji wyceny aktywów wskazywać mogą także zmiany w krajowej lub lokalnej sytuacji gospodarczej, takie jak na przykład wzrost bezrobocia, spadek cen nieruchomości, spadek cen niektórych dóbr itp., jeżeli mogą one negatywnie wpływać na realizację umów zawartych z emitentami, dłużnikami i innymi kontrahentami.
b) Czy odzyskanie kosztów poniesionych na wykonanie długotrwałej usługi jest prawdopodobne pomimo: wątpliwej ważności umowy, toczącej się rozprawy sądowej związanej z umową, niemożności dopełnienia przez jednostkę lub drugą stronę umowy i wynikających z niej obowiązków?
c) Czy przewidywany wcześniej rozkład w czasie wpływów pieniężnych spodziewanych z określonego składnika aktywów ulegnie zmianie? Może to mieć miejsce na przykład, gdy ze względów ekonomicznych lub prawnych, jednostka przyzna dłużnikowi lub innemu kontrahentowi udogodnienia wynikające z jego trudności finansowych lub innych, których w innym przypadku nie przyznałaby.
d) Czy utrata wartości rynkowej poszczególnych składników aktywów, jaka nastąpiła w ciągu okresu sprawozdawczego, jest znacznie wyższa od utraty, której można było się spodziewać w wyniku upływu czasu i zwykłego użytkowania?
e) Czy w ciągu okresu sprawozdawczego lub do dnia sporządzenia sprawozdania finansowego nastąpił spadek cen na rynkach odbiorców lub wzrost cen na rynkach dostawców, na których jednostka prowadzi działalność?
f) Czy przewiduje się wzrost kosztów niezbędnych do doprowadzenia sprzedaży produktów, towarów itp. do skutku?
g) Czy na rynku instrumentów finansowych i inwestycji, z których jednostka korzysta, wystąpiły niekorzystne zmiany wartości?
h) Czy w ciągu okresu sprawozdawczego nastąpiły lub w niedalekiej przyszłości nastąpią znaczne, niekorzystne dla jednostki, zmiany o charakterze technologicznym, rynkowym, gospodarczym lub prawnym w otoczeniu, w którym jednostka prowadzi działalność lub też na rynkach, do obsługi których aktywa jednostki są wykorzystywane?
i) Czy w ciągu okresu sprawozdawczego nastąpił wzrost rynkowych stóp procentowych lub innych rynkowych stóp zwrotu z inwestycji i czy prawdopodobne jest, że wzrost ten wpłynie na stopę dyskontową stosowaną do wyliczenia wartości użytkowej danego składnika aktywów i istotnie obniży teraźniejszą wartość spodziewanych korzyści ekonomicznych netto z tego składnika?
j) Czy wynikająca z ksiąg rachunkowych wartość aktywów netto jednostki na dany dzień bilansowy jest wyższa od wartości rynkowej lub godziwej akcji/udziałów wyemitowanych przez tę jednostkę?
k) Czy wobec zaistnienia innych przesłanek można uznać, że wynikająca z ksiąg rachunkowych na dzień bilansowy wartość niektórych (lub wszystkich) składników aktywów jest wrażliwa na wystąpienie stwierdzonych okoliczności i zmian?
4.3. Badanie potrzeby przeprowadzenia procedury aktualizacji wyceny aktywów oparte na okolicznościach ustalanych na podstawie wewnętrznych źródeł informacji polega na rozpatrzeniu co najmniej poniższych kwestii:
a) Czy istnieją dowody na to, że nastąpiło fizyczne uszkodzenie rzeczowych składników aktywów - np. wynika to z ustaleń spisu z natury, meldunków z produkcji, lub utrata wartości zapasów bądź należności wobec niedotrzymania przez kontrahentów terminów zapłaty - o czym świadczy zaleganie określonych składników aktywów, zarówno długo- jak i krótkoterminowych?
b) Czy w ciągu okresu sprawozdawczego nastąpiły lub prawdopodobne jest, że w niedalekiej przyszłości nastąpią, znaczne, niekorzystne dla jednostki, zmiany dotyczące zakresu lub sposobu, w jaki wszystkie lub tylko niektóre składniki aktywów są, lub - zgodnie z oczekiwaniami - będą użytkowane?
c) Czy jednostka zamierza zaniechać lub restrukturyzować działalność, do której są wykorzystywane określone składniki aktywów? Czy zamierza zbyć lub zlikwidować jakieś składniki aktywów przed uprzednio przewidywanym terminem?
d) Czy istnieją dowody świadczące o tym, że ekonomiczne skutki wykorzystania jakichś składników aktywów są, lub w przyszłości będą, gorsze od oczekiwanych?
e) Czy można uznać, że wartość niektórych (lub wszystkich) składników aktywów wynikająca z ksiąg rachunkowych na dzień bilansowy jest wrażliwa na wystąpienie innych stwierdzonych okoliczności i zmian?
4.4. Badanie, o którym mowa w pkt. 4.2 i 4.3, służy ustaleniu aktywów, których zdolność do przynoszenia korzyści ekonomicznych ulegnie w przyszłości najprawdopodobniej zmianie na gorsze w stosunku do pierwotnych planów towarzyszących ich pozyskaniu (nabyciu lub wytworzeniu). Przy przeprowadzaniu tego badania konieczny jest profesjonalny osąd obserwowanych okoliczności, także innych, niż wymienione powyżej.
4.5. W przypadku stwierdzenia, że na dany dzień bilansowy nie występuje żadna z okoliczności, wskazujących na potrzebę przeprowadzania procedury aktualizacji wyceny aktywów, jednostka wycenia na dzień bilansowy:
- aktywa wyceniane zgodnie z ustawą lub rozporządzeniem z 12.12.2001 r. w wartości rynkowej, godziwej, ustalonej metodą praw własności lub w skorygowanej cenie nabycia - w tych wartościach,
- pozostałe aktywa - w ich wartości netto wynikającej z ksiąg rachunkowych na dzień bilansowy, z uwzględnieniem w przypadku aktywów opiewających na waluty obce ich aktualnego na dzień bilansowy kursu.
4.6. W przypadku stwierdzenia natomiast, że na dany dzień bilansowy występuje jedna lub więcej okoliczności, o których mowa w pkt. 4.2 i 4.3, jednostka przeprowadza dalsze etapy procedury aktualizacji wyceny aktywów wobec prawdopodobnej utraty przez nie wartości (rozdział V-VIII).
4.7. Ponowną ocenę potrzeby przeprowadzenia procedury aktualizacji wyceny aktywów wobec utraty przez nie wartości przeprowadza się nie później niż na kolejny dzień bilansowy w analogiczny sposób, obejmując nią ponownie wszystkie aktywa jednostki. Podczas kolejnych analiz szczególnej uwagi wymagają te aktywa, których wartość była już w okresach wcześniejszych korygowana o odpisy aktualizujące, oraz te, których wartość jest najbardziej wrażliwa na wystąpienie okoliczności wymienionych w pkcie 4.2 i 4.3.
Przykład 4.1. Przesłanki pochodzące z wewnętrznych źródeł informacji świadczące o potrzebie przeprowadzenia procedury aktualizacji wyceny aktywów spowodowanej utratą przez nie wartości
W jednostce JG na koniec roku obrotowego stwierdzono, że:
1) przewidziane w jej budżecie (planie finansowym) na kolejne lata wydatki pieniężne związane z eksploatacją budynku przeznaczonego pod wynajem (i będącego najważniejszym składnikiem inwestycji) są znacznie wyższe niż kwoty pierwotnie zaplanowane,
2) po podsumowaniu wyników eksploatacji budynku za bieżący okres jednostka stwierdziła także, że uzyskany wynik jest znacznie niższy od tego, którego oczekiwano w tym okresie.
Fakty te uznano za dowody, które mogą wystarczająco świadczyć o poważnej zmianie uwarunkowań towarzyszących eksploatacji budynku i z tego powodu uznano za zasadne przeprowadzenie procedury aktualizacji wyceny aktywów wobec podejrzenia utraty przez budynek wartości.